Η νέα ΚΑΠ και η ευκαιρία της Ελλάδας

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ή «ΚΑΠ») αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες παροχής οικονομικής ενίσχυσης της ΕΕ. Από την 1^η Ιανουαρίου 2023 οι ΚΑΠ των 27 Ευρωπαϊκών χωρών άλλαξαν σελίδα και εναρμονίστηκαν με την ευρύτερη πολιτική της ΕΕ για ένα πράσινο αύριο, το Farm-to-Fork Strategy.

Το Farm-to-Fork Strategy βρίσκεται στην καρδιά του European Green Deal και είναι μια νέα ολοκληρωμένη προσέγγιση για το πώς οι Ευρωπαίοι εκτιμούν τη βιωσιμότητα των τροφίμων. Είναι μια ευκαιρία για βελτίωση του τρόπου ζωής, της υγείας και του περιβάλλοντος των Ευρωπαίων. Είναι η πολιτική που θα μειώσει την εξάρτηση από φυτοφάρμακα, αντιμικροβιακά και την υπερβολική λίπανση, θα αυξήσει τη βιολογική γεωργία, θα βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων και θα αντιστρέψει την απώλεια βιοποικιλότητας.

Για να συμβούν αυτά, οι ΚΑΠ έπρεπε να προσαρμοστούν. Εάν τα κράτη-μέλη επιτύχουν τους στόχους τους έως το 2027, τότε, μεταξύ άλλων, (α) θα αυξηθούν τα δίκτυα Natura στο 30% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, (β) τουλάχιστον το 25% της αγροτικής γης θα μεταβεί σε οργανικές μεθόδους γεωργίας, (γ) θα μειωθούν κατά τουλάχιστον 50% τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην γεωργία και (δ) να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (“GHG” ή Greenhouse Gas Emissions), μέσω καλύτερης διαχείρισης εκτρεφόμενων ζώων. Περίπου 180 χιλ. φάρμες θα λάβουν ενίσχυση από την ΕΕ για επενδύσεις που θα συντελέσουν στην επίτευξη αυτών των στόχων.

Από το 1990 έως το 2010 οι GHG από τη γεωργία μειώθηκαν κατά 20% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά έκτοτε έχουν μείνει σταθερές. Το 2020, το 12% των καθαρών GHG προέρχονταν από τη γεωργία. Οι νέες ΚΑΠ θα διοχετεύσουν περίπου €98 δις ή 32% όλων των χρηματοδοτήσεών τους σε πολιτικές που θα βοηθήσουν το περιβάλλον.

Η Ελλάδα θα λάβει €13,4 δις από την ΕΕ και θα επενδύσει η ίδια €822 εκ. από την προϋπολογισμό της για την επίτευξη των στόχων της ΚΑΠ. Από τα €13,4 δις, €9,6 δις θα είναι απευθείας πληρωμές προς την Ελλάδα, εκ των οποίων €1.5 δις θα διατεθούν σε επενδύσεις με στόχο την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων, €730 εκ. για νέους αγρότες και €890 εκ. για την υποστήριξη των εισοδημάτων των αγροτών. Η Ελλάδα θα διαθέσει €1,4 δις για οργανικές μεθόδους αγροτικής παραγωγής, υπερδιπλασιάζοντας την γη που χρησιμοποιεί τέτοιες μεθόδους.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Υπηρεσίας, εάν τα κράτη-μέλη συνεχίσουν στην τρέχουσα πορεία τους χωρίς να λάβουν επιπλέον μέτρα μείωσης των GHG από την αγροτική παραγωγή, τότε οι εκπομπές GHG θα μειωθούν κατά 2,3% έως το 2030, σε σχέση με το 2005. Εάν όντως πραγματοποιήσουν τις μεταρρυθμίσεις που δεσμεύτηκαν μέσω ΚΑΠ, τότε οι εκπομπές θα μειωθούν κατά 5,8%. Χώρες οι οποίες είναι καθαροί εξαγωγείς τροφίμων θα πρέπει να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα. Ενδεικτικά, η Ολλανδία θα πρέπει να μειώσει κατά 1% τις GHG, η Γερμανία κατά 1,3%, η Δανία κατά 11,1%, η Ισπανία κατά 16,5% και το Βέλγιο κατά 17,9%.

Η Ελλάδα είναι από τις λίγες Ευρωπαϊκές χώρες που ενώ θα αναπτύξουν τις καινούργιες τεχνικές αγροτικής παραγωγής, «δικαιούνται», βάσει του European Green Deal, να αυξήσουν τις εκπομπές GHG.Εδώ είναι που παρουσιάζεται η ευκαιρία για την Ελλάδα, διότι η Ολλανδία έχει αναπτύξει σχέδιο €25 δις για την μείωση του ζωικού της κεφαλαίου. Στόχος η μείωσή τους κατά τουλάχιστον το 1/3 εντός των επόμενων 13 ετών. Ο λόγος; Το άζωτο και η αμμωνία των ζωικών λυμάτων έχουν οριακά καταντήσει το περιβάλλον (ατμόσφαιρα και έδαφος) μη βιώσιμο. Η κατά κεφαλήν επιβάρυνση σε άζωτο και αμμωνία είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Από την άλλη, η Ισπανία, μία άλλη αγροτική και κτηνοτροφική χώρα, αντιμετωπίζει προβλήματα λειψυδρίας και, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για το Έδαφος, κακών αγροτικών πρακτικών και παραμέλησης γης. Ως αποτέλεσμα, η αγροτική παραγωγή της φθίνει και οι τροφές για το ζωικό της κεφάλαιο είτε αυξάνουν το λειτουργικό κόστος των φαρμών (ΣΣ: λόγω εισαγωγών και υποχρέωσης σύναψης συμβολαίων με άλλους προμηθευτές) είτε τις αναγκάζουν να μειώσουν το ζωικό κεφάλαιο.

Μήπως έφτασε η ώρα που περίμενε η Ελλάδα για να αναπτύξει την αγροτική της παραγωγή, συμπεριλαμβανομένου του ζωικού της κεφαλαίου; Με τις νέες τεχνολογίες, το λιγότερο επιβαρυμένο έδαφος, την «ελαστικότητα» στους στόχους του 2040 και τα χρήματα που θα διατεθούν από ΕΕ, είναι στο χέρι μας να γίνουμε καθαροί εξαγωγείς τροφίμων.

Με πληροφορίες από: ΕΕ ΚΑΠ, Farm-to-Fork Strategy, European Environment Agency, EJP Soil

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.