Bad banks έναντι τιτλοποιήσεων: υπάρχει τελικά νικητής;

Του Κώστα Δημητρόπουλου

Μόνη κερδισμένη από τις 4 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είτε προέβησαν σε τιτλοποιήσεις είτε ίδρυσαν bad banks για την διαχείριση των κόκκινων δανείων είναι η Ιρλανδία.

Η περίπτωση της ιρλανδικής ΝΑΜΑ

Η Ιρλανδία ίδρυσε το 2009 bad bank την οποία ονόμασε NAMA ή National Asset Management Agency. Η NAMA είχε λάβει δάνεια €31,8 δις για την εξαγορά κόκκινων δανείων των τραπεζών που ανήκαν στο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Μέχρι το 2020, είχε καταφέρει να αποπληρώσει ολόκληρο το ποσό.

Προβλέπεται ότι μέχρι την λύση της το 2025, η NAMA θα έχει συνεισφέρει περί τα €4,9 δις στην οικονομία της Ιρλανδίας, €4,5 δις εκ των οποίων θα προέρχονται από το πλεόνασμα των αποτελεσμάτων της και €0,4 δις από εταιρικούς φόρους. Μέχρι τον Ιούνιο του 2022, η NAMA είχε μεταφέρει €3,5 δις προς το Δημόσιο, ενώ τα υπόλοιπα ποσά θα μεταβιβαστούν στα επόμενα έτη. Η έμπρακτη συνεισφορά της NAMA είναι η διάθεση και χρηματοδότηση 28.040 νέων κατοικιών από το 2014, συμβάλλοντας ενεργά στην αντιστροφή του προβλήματος στέγασης στην χώρα. Από τα 28.040, 13.727 διατέθηκαν απευθείας από τη NAMA ενώ 14.313 εμμέσως, μέσω των χρηματοδοτήσεων και της κάλυψης εξόδων που πραγματοποίησε.

Μέχρι το Δεκέμβριο του 2023 είχε παραδώσει επιπλέον 582 κατοικίες, ενώ επιπλέον 487 βρίσκονται υπό κατασκευή και 1.214 τις έχει χρηματοδοτήσει. Σύμφωνα με τον εταιρικό απολογισμό και τους στόχους έως το 2025, η εταιρεία μπορεί να παραδώσει επιπλέον 6.800 κατοικίες, εκ των οποίων 5.900 βρίσκονται ήδη σε διαδικασία έκδοσης άδειας.

Η περίπτωση της ισπανικής Sareb

Η Ισπανία ίδρυσε το 2012 μία δική της bad bank, την Sareb. Για την εξαγορά των 200.000 κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα έλαβαν συνολική χρηματοδότηση €50,781 δις, εκδίδοντας Senior ομόλογα με εγγύηση του Δημοσίου, τα οποία οι τράπεζες μπορούσαν να ανταλλάξουν για μετρητά με την Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας. Μέτοχοί της με περίπου 54,1% είναι οι ίδιες οι τράπεζες που συνεισέφεραν τα κόκκινα δάνειά τους, δηλαδή η Santander με μερίδιο 22,2%, η CaixaBank με 12,2%, η Sabadell με 6,6% και η Kutxabank 2,53%, ενώ συμμετείχαν και Γερμανοί, Βρετανοί και Γάλλοι επενδυτές, με μικρότερα  μερίδια. Ποσοστό 49,5% ανήκει στο αντίστοιχο ΤΧΣ της Ισπανίας, δηλαδή το FROB.

Μέχρι και σήμερα, η Sareb έχει καταφέρει να αποπληρώσει μόλις το 34% του αρχικού δανείου ή €17,117 δις. Μεταξύ 2013 και 2020 πλήρωσαν €15,863 δις κεφαλαίου και €5,889 δις σε τόκους. Κατά την ίδια περίοδο, συνείσφεραν €8,144 δις στην οικονομία της Ισπανίας, €4,393 εκ των οποίων μέσω της δραστηριότητάς της, €3,145 δις μέσω εξαγορών και €606 εκ. μέσω των χρημάτων που έχει διαθέσει σε υπαλλήλους και προμηθευτές. Τέλος, έχει πληρώσει €1,496 δις σε φόρους.

Το 43% του αρχικού της χαρτοφυλακίου, ή περιουσιακά στοιχεία αξίας €21,886 δις, έχει ρευστοποιηθεί. Πλέον, το χαρτοφυλάκιό της διαθέτει €13,246 δις σε δάνεια και €15,631 δις ακίνητη περιουσία. Από το 2013 έως το 2020, μείωσε τους οφειλέτες κατά 5.123 (ή 29,5%) ενώ πούλησε 118.561 ακίνητα και είχε ενοικιάσει 6.455.

Έμπρακτη είναι και η συνεισφορά της στην ανάπτυξη ακίνητης περιουσίας, καθώς έχει επενδύσει τόσο η ίδια όσο και η θυγατρική της (Arqura Homes), περίπου €3 δις, με την ανάπτυξη >17 χιλ. ακινήτων.

Η περίπτωση των τιτλοποιήσεων της Ιταλίας (“GACS”)

Επιτυχημένο θεωρείται το GACS (ή Guarantee on Bad Loans securitization) της ιταλικής κυβέρνησης για την εκκαθάριση των κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα.

Από το 2016, το τραπεζικό σύστημα «ξεφορτώθηκε» κόκκινα δάνεια αξίας €117 δις, μέσω των εγγυήσεων που έδωσε στις τράπεζες. Μέχρι και τον Ιούνιο του 2022, τα ποσά που εγγυήθηκε το δημόσιο ήταν περίπου €14 δις ή 0,7% του ΑΕΠ της χώρας. Ο λόγος; Φοβούμενη ότι η Eurostat θα συμπεριλάβει τις εγγυήσεις στο χρέος της χώρας (ΣΣ: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ανακοινώσει ότι οι εγγυήσεις που παρέχονται στα κρατικά προγράμματα τιτλοποιήσεων δεν προσμετρώνται στο χρέος) η Ιταλία το 2019 άλλαξε τους όρους παροχής εγγυήσεων, κάνοντάς τους πιο αυστηρούς.

Το GACS έληξε το 2022 και η Ιταλία βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με την ΕΕ για την ανανέωσή του. Θα θέσει, όμως, πιο αυστηρές προϋποθέσεις στις τράπεζες προκειμένου να εγγυηθεί κι άλλα δάνεια.

Η περίπτωση της Ελλάδας, ΤΧΣ και «Ηρακλής»

Η Ελλάδα είναι μια κατηγορία μόνη της. Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας (ΤΧΣ: Τελικά πόσο θα μας κοστίσει η «έξοδος» του από τις τράπεζες;) το κράτος έχει επενδύσει τουλάχιστον €40 δις για την διάσωση των ελληνικών τραπεζών. Διευκρίνηση: €40 δις σε ίδια κεφάλαια. Το κράτος έχει εγγυηθεί επιπλέον €18,3 δις μέσω του προγράμματος «Ηρακλής», δηλαδή του προγράμματος που βοήθησε τις τράπεζες να μειώσουν ταχύτατα τα κόκκινα δάνειά τους.

Η διαφορά με την Ιταλία, όμως, είναι ότι αυτοί εγγυήθηκαν χαμηλότερο ποσοστό των senior ομολόγων των τιτλοποιήσεων από ότι το ελληνικό Δημόσιο. Εμείς δείξαμε μεγαλύτερο ζήλο και εγγυηθήκαμε το 90%. Ως αποτέλεσμα, η Eurostat εκτίμησε ότι το κράτος διαθέτει μεγαλύτερο κίνδυνο από ότι είχε προβλεφθεί (ΣΣ: δηλαδή κίνδυνο επισφάλειας), οπότε οι εγγυήσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο χρέος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μόνο το 30% ή περίπου €5 δις θα συμπεριληφθούν στο χρέος.

Το ελληνικό κράτος, λοιπόν, όχι μόνο έχει επενδύσει ήδη παραπάνω από €40 δις για την διάσωση των τραπεζών, αλλά και με λάθος εκτιμήσεις θα χρεωθεί επιπλέον τουλάχιστον €5 δις.

Τέλος, το 2023 λήγει και η περίοδος χάριτος που είχαν οι διαχειριστές των κόκκινων δανείων (servicers) για να πληρώσουν τα ομόλογα στο Δημόσιο. Με τους πλειστηριασμούς να ξαναξεκινούν και με κάποιο ποσοστό δανείων να «ξαναπρασινίζει», ίσως καταφέρουν να μην συνεισφέρουν και αυτοί στην αύξηση του κρατικού χρέους.

Με πληροφορίες από: NAMA, Sareb, Reuters, Καθημερινή

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.