Μετά τα Τέμπη - από άλλη σκοπιά

Athenian Herald

Ξεκινά σιγά-σιγά το γνωστό σκηνικό. Σαν επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς. Το νέο επεισόδιο είναι η τελευταία τραγωδία στα Τέμπη.

Το σκριπτ ακολουθεί επαναλαμβανόμενη φόρμουλα. Αλληλοκατηγορίες, κοινωνική ευαισθησία, υποσχέσεις, μέτρα, επιτροπές. Θυμός, αγανάκτηση, διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις, «επαναστατικές» συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, απεργίες. Και δηλώσεις για την ανάγκη αλλαγών και μεταρρυθμίσεων.

Από την μεταπολίτευση και μετά οι «μεταρρυθμίσεις» βρίσκονται συχνά στο πολιτικό μενού. Και είναι συνήθως μεγαλεπήβολες και σαρωτικές. Και σχεδόν ποτέ δεν εφαρμόστηκαν.

Οι αλλαγές στην Ελλάδα γίνονται δύσκολα και με αργούς ρυθμούς. Ακόμα και όταν επιβάλλονται από το δημόσιο συμφέρον, όταν τις επιθυμούν οι περισσότεροι ή τις απαιτεί το δίκαιο της ΕΕ. Προτιμούμε την υστέρηση από την πρόοδο, την ζημιά από το κέρδος και την πληρωμή προστίμων.

Οι Έλληνες είναι έξυπνος λαός αλλά δυσκολεύεται να σπάσει τα δεσμά μιας δυστοπικής κοινωνίας που δημιουργήθηκε ενώ την «μεταρρύθμιζαν» οι πολιτικοί μετά την μεταπολίτευση. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974 στα πλαίσια της «μεταρρύθμισης» κρατικοποίησε τράπεζες, αερομεταφορές και βιομηχανίες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου συνέχισε την «μεταρρύθμιση» των κρατικοποιήσεων. Η λογική του κρατισμού επικράτησε σε όλες τις κρατικές δραστηριότητες και είναι εδραιωμένη στο Σύνταγμα του 1974. Δεν ξενίζει η, ακόμα και σήμερα, αναγνώριση μόνο κρατικών πανεπιστημίων.

Όλες οι κυβερνήσεις και όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δεν κυβέρνησαν, αξιοποίησαν το εύρος των κρατικών δραστηριοτήτων, υπηρεσιών-οργανισμών-εταιρειών για να βολεύουν ψηφοφόρους. Από την εποχή που οι δημόσιοι υπάλληλοι έκλαιγαν στην Πλατεία Κλαυθμώνος φτάσαμε στο όνειρο του διορισμού στο δημόσιο.

Ο κρατισμός εξυπηρετεί τα κόμματα και τον συρφετό που εξυπηρετείται από τα κόμματα, ΟΛΑ τα κόμματα. Εξελίσσεται και διατηρεί σημαντικά ερείσματα. Και αλλάζει προσωπεία αναλόγως των συνθηκών. Προσαρμόζεται στον «προοδευτισμό», στον «φιλελευθερισμό», στον «εθνικισμό», στα «εργατικά δικαιώματα», στις «κοινωνικές ευαισθησίες». Για κάθε ζήτημα ή προσέγγιση ή ιδεολογία ή πρόβλημα υπάρχει ένα μέτρο «κρατικό», ένα μέτρο που διατηρεί και μεγαλώνει το κράτος και τον ρόλο του.

Ο κρατισμός θα συνεχίσει να είναι η κυρίαρχη ιδεολογία και πρακτική στην χώρα μας. Ίσως δυο-τρεις στους εκατό πολίτες πιστεύουν πραγματικά σε μικρό κράτος.

Είναι ευκαιρία όμως να υπάρξει ένα βήμα προόδου. Πιστεύουμε ότι η λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου θα βελτιωθεί και ότι η κυβέρνηση, τόσο αυτή όσο και η επόμενη, θα προχωρήσουν αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση αυτή.

Πιθανότατα θα βελτιωθεί και η λειτουργία των ρυθμιστικών αρχών. Όχι μόνο αυτών που σχετίζονται με τον σιδηρόδρομο αλλά όλων.

Σημαντικό βήμα προς την σωστή κατεύθυνση είναι οι αποκρατικοποιήσεις οι οποίες πρέπει να ενταθούν. Η διατήρηση της ιδιοκτησίας των σιδηροδρομικών γραμμών και της ιδιοκτησίας της γης και των ακινήτων των σιδηροδρόμων από το κράτος, δείχνει ότι δεν κέρδισε η χώρα ούτε οι πολίτες από αυτήν την παρακράτηση ιδιοκτησίας.

Είναι επίσης αναγκαίο να βελτιωθεί και η λειτουργία του κράτους. Πολύ περισσότερο αφού θα παραμείνει μεγάλο και θα καθορίζει όλους τους τομείς της ζωής και της δραστηριότητας των πολιτών. Η αξιολόγηση του προσωπικού όλων των κρατικών υπηρεσιών όλων των διοικητικών βαθμίδων, όλων των οργανισμών και εταιρειών που ελέγχονται ή ανήκουν στο Δημόσιο πρέπει να προχωρήσει σε ένα πραγματικό επίπεδο και να γίνει ουσιώδες εργαλείο βελτίωσης της κρατικής λειτουργίας. Η κοινωνία δεν μπορεί να πληρώνει την ανικανότητα και την τεμπελιά κανενός. Οι εργατοπατέρες και οι βουλευτές και πολιτικοί που τους προστατεύουν δεν είναι άξιοι για τις θέσεις και τα αξιώματα που κατέχουν, αν συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ατιμωρησία και να επιζητούν ανίκανοι και τεμπέληδες να βρίσκονται στο απυρόβλητο.

Μια από τις πολλές αναγκαίες διοικητικές μεταρρυθμίσεις που δεν συζητείται συχνά, είναι η μονιμοποίηση των Γενικών Γραμματέων των υπουργείων. Όλο το στελεχιακό δυναμικό, Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς, Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές υπουργείων εκτός από μόνιμοι δεν πρέπει να μετακινούνται εύκολα. Οι Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς καλό θα ήταν να εγκρίνονται από την Βουλή, όπως και οι μετακινήσεις τους.

Ο συνδυασμός πραγματικής αξιολόγησης, μονιμοποίησης των Γενικών και Ειδικών Γραμματέων και κατάργησης των αυτόματων μετακινήσεων από την βαθμίδα του Διευθυντή και άνω, θα δημιουργήσει σταδιακά και σε βάθος χρόνου μια αξιόλογη δημόσια διοίκηση, αντάξια αναπτυγμένης ευρωπαϊκής χώρας.

Τα ανωτέρω είναι εφικτά και αναγκαία. Χωρίς αυτά, η πληθώρα «μέτρων» και η πολυνομία δεν οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η πρόληψη και ο προγραμματισμός, αντί η καταστροφή, πρέπει να αποτελούν την κινητήριο δύναμη προόδου.