Εγκλήματα κατά της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και της εθνικής οικονομίας

Του Κώστα Δημητρόπουλου

Βαρύγδουπος τίτλος που κρύβει αλήθειες. Η ιδιωτική επιχειρηματικότητα είχε για χρόνια βρεθεί αντιμέτωπη με έναν κρατισμό που όμοιό του έχουν δει μόνο αυταρχικά καθεστώτα. Η -δήθεν- φιλελεύθερη κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή πρωτοστάτησε στην δημιουργία ενός κράτους-επιχειρηματία… που είχε μόνο ζημιές και ζούσε από τα φορολογικά έσοδα.

Όλα ξεκίνησαν με την επιστροφή του Καραμανλή από την αυτοεξορία. Τον Δεκέμβριο του 1975 βασιζόμενος σε μια έκθεση των διευθυντών της Τράπεζας της Ελλάδας (Κηπουρίδης και Καλοδούκας) που παρουσιάζει μεθόδευση της συμμετοχής αλλοδαπών επιχειρήσεων στον έλεγχο του ομίλου «Εμπορική Τράπεζα», ανωμαλίες που συνόδευαν τη συμμετοχή αυτή καθώς και παραβάσεις του νόμου 5076/31 και αποφάσεων της Νομισματικής Επιτροπής, αποφασίζει με το Προεδρικό Διάταγμα 861/5.12.1975 την κρατικοποίηση του ομίλου.

Προτού εκδοθεί το διάταγμα, ο τότε υπουργός Συντονισμού Παναγής Παπαληγούρας ανακοίνωνε την απομάκρυνση του καθηγητού Στρατή Ανδρεάδη από τις διοικήσεις τριών τραπεζών του, της Εμπορικής Τράπεζας, της Ιονικής – Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Επενδύσεων.

Εντός των επόμενων ημερών καταργήθηκαν τα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών και διορίστηκαν επίτροποι στις τράπεζας με διάρκεια θητείας δύο μηνών. Παράλληλα, παραδίδονται οι εκθέσεις των δύο διευθυντών και του νομικού συμβουλίου της ΤτΕ στην Εισαγγελία για την άσκηση ποινικής δίωξης κατά του καθηγητού Στρατή Ανδρεάδη και άλλων περίπου 50 μελών των ΔΣ του ομίλου.

Την ίδια εποχή κρατικοποιείται και η εταιρεία Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι, την οποία διοικούσε ο Ανδρεάδης και στον οποίο ανήκε επί 25 χρόνια, αλλά και η Ολυμπιακή Αεροπορία, την οποία είχε αγοράσει ο Αριστοτέλης Ωνάσης από το Δημόσιο το 1957 ύστερα από προτροπή του Καραμανλή, όταν αυτή ήταν χρεωκοπημένη. Στις 28 Φεβρουαρίου 1978 το Τριμελές Εφετείο Αθηνών αθωώνει τον καθηγητή Ανδρεάδη.

Ο όμιλος Ανδρεάδη ήταν αυτό που αποκαλούμε στις ημέρες μας «conglomerate», δηλαδή όμιλος ομίλων επιχειρήσεων. Όλες οι εταιρείες που κρατικοποιήθηκαν, είτε επανιδιωτικοποιήθηκαν, είτε πωλήθηκαν σε ιδιώτες είτε πτώχευσαν και πωλήθηκαν τα απομεινάρια τους. Εταιρείες του ομίλου ήταν οι τρεις που αναφέραμε παραπάνω, οι τράπεζες Πειραιώς και Αττικής και ασφαλιστικές εταιρείες όπως η Ιονική, ο Φοίνιξ και οι ‘’Γενικαί Αφάλειαι Ελλάδος’’, το Χίλτον και τα ‘’Ναυπηγεία Ελευσίνος’’, αλλά και βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Το ΠΑΣΟΚ έλαβε 119 δημόσιες επιχειρήσεις από την «φιλελεύθερη» κυβέρνηση του Καραμανλή. Σε αυτές προσέθεσε αναρίθμητες άλλες, εκ των οποίων και τον ‘’Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων’’ που κόστισε στους Έλληνες φορολογούμενους πάνω από 1 τρις δραχμές.

Πρακτικά, από το 1974 έως το 1995 κρατικοποιήθηκαν σχεδόν όλες οι μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ο τραπεζικός τομέας και μέρος του ασφαλιστικού, οι αερομεταφορές,  η πετρελαϊκή βιομηχανία, η ναυπηγική βιομηχανία, η λιπασματοβιομηχανία, ο ορυκτός πλούτος, οι συγκοινωνίες, κ.α., ήταν μόνο μερικά από τα θύματα ενός αδυσώπητου κρατισμού.

Οι κρατικές επιχειρήσεις ήταν βαριά ζημιογόνες. Προσλάμβαναν προσωπικό για να ικανοποιήσουν ρουσφέτια πολιτικών και όχι τις ανάγκες των εταιρειών. Επιπλέον, χορηγούσαν υψηλούς μισθούς, σωρεία επιδομάτων και δικαίωμα πρόωρης σύνταξης με γενναιόδωρα εφάπαξ. Οι εργαζόμενοι βρίσκονταν σε ασυλία ακόμα και για μεγάλα παραπτώματα, ενώ οι απουσίες χωρίς περικοπή μισθού ήταν πολύ συχνές και αποτελούσαν δικαίωμα. Τα ελλείμματα τους καλύπτονταν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στοίχισαν στο κράτος εκατοντάδες δισεκατομμυρίων μαζί με τους τόκους. Οδήγησαν, μαζί με την σπατάλη σε όλες τις βαθμίδες διοίκησης, την χώρα στην υπερχρέωση που οδήγησε στην πτώχευση και την εποπτεία από την τρόικα.

Το 1991 ξεκίνησαν σταδιακά οι αποκρατικοποιήσεις κυρίως λόγω του ότι ο ανταγωνισμός είχε εκλείψει λόγω οιονεί κρατικών μονοπωλίων, αλλά και για να μπουν λεφτά στα ταμεία του κράτους, το οποίο είχε διογκώσει τόσο πολύ τον δημόσιο τομέα, που δεν μπορούσε πλέον να τον συντηρήσει. Η πρώτη ιδιωτικοποίηση που είχε θετικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό του κράτους ήταν αυτή της Τράπεζας Πειραιώς στον Μιχάλη Σάλλα το 1991. Από το 1993 έως και το 2008, τόσο οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ όσο και οι φιλελεύθερες της ΝΔ «έβαλαν» στα ταμεία του κράτους άνω των €20 δις.

Και όλα αυτά εις βάρος επιχειρηματιών όπως ο Ανδρεάδης και ο Ωνάσης και της εθνικής οικονομίας. Η οικογένεια Ανδρεάδη προσέφυγε κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατάφερε να λάβει αποζημίωση το 1994 (μετά τον θάνατο του Στρατή) 7,5 δις δραχμών. Το 1997 ξανα-προσέφυγε και ζήτησε αποζημίωση 25 δις δραχμών. Το κράτος θα συνεχίσει υπερχρεωμένο στους ξένους έως το 2060 και μετά.

Με πληροφορίες από: Thessaliaeconomy, Capital, Καθημερινή

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.