Ενιαίος αμυντικός χώρος

Του Γιώργου Σαββίδη

ΓΕΝΙΚΑ

Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν να προχωρήσουν στην Ενοποίηση του Αμυντικού τους Χώρου. Το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΕΑΧ) ουδέποτε εφαρμόστηκε στην πραγματικότητα.

Ο ΕΑΧ είναι αναγκαίος και για την Ελλάδα και για την Κύπρο. Είναι εύκολο να κατανοηθεί ότι η Κύπρος δεν μπορεί να αμυνθεί απέναντι στην Τουρκία. Δυσκολίες όμως στην άμυνα του Αιγαίου και του Κρητικού απέναντι στην Τουρκική επιθετικότητα αντιμετωπίζει και η Ελλάδα.

Η επικρατούσα άποψη στην Κύπρο ότι χρειάζεται να αμυνθεί μόνο για κάποιες ώρες ή έστω 2-3 μέρες μέχρι να επέμβει η Ελλάδα είναι λάθος. Η Ελληνική επέμβαση δεν είναι αυτόματη. Μπορεί να γίνει αυτόματη μόνο με τον ΕΑΧ.

Η επικρατούσα άποψη στην Ελλάδα ότι ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος θα περιοριστεί στο Αιγαίο και τον Έβρο είναι επίσης λάθος. Η Τουρκία θα επιτεθεί παντού, ακόμα και στο Ιόνιο. Η Τουρκία έχει την δυνατότητα να επιχειρεί ταυτόχρονα στην Σάμο, την Νίσυρο, το Καστελόριζο και την Κάσο. Την ίδια στιγμή μπορεί να εκτελέσει επιχειρήσεις αντιπερισπασμού στον Έβρο, την Ζάκυνθο και την Κύπρο. Τι θα κάνει η Ελλάδα; Θα καταφέρει να ενισχύσει όλα τα νησιά και την Κύπρο; Μπορεί να αγνοήσει την απειλή στην Κύπρο;

Η άποψη ότι η σύγκρουση θα διαρκέσει το πολύ 1-2 μέρες και μετά θα επέμβουν οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ είναι, και αυτή, λάθος. Μπορεί οι σύμμαχοι να επέμβουν και οι Τούρκοι να συνεχίζουν, όπως έκαναν και στην εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αν έχουν πετύχει την κατάληψη νησιών ή εδαφών σε νησί ή νησιά εμείς θα καθίσουμε σε διαπραγματεύσεις με Ελληνικό έδαφος υπό κατοχή;

Το Αιγαίο φρουρείται πολύ καλά, όπως και ο Έβρος. Το αδύνατο σημείο της Ελληνικής άμυνας είναι η δυνατότητα της Τουρκίας να επιχειρήσει από την νότια ακτογραμμή της, δηλαδή από το Καστελόριζο έως την Κύπρο. Αυτό που εμείς ονομάζουμε «το μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας» είναι και το αδύνατο δικό μας σημείο. Και γίνεται ακόμα πιο αδύνατο από τις μειωμένες αμυντικές ικανότητες της Κύπρου.

Και έστω ότι επεμβαίνουν οι σύμμαχοι πριν να έχουμε απώλειες σε εδάφη. Τι θα διαπραγματευθούμε; Τα Ίμια σε γενικότερο πλαίσιο; Την προσάρτηση της Βόρειας Κύπρου; Την ΑΟΖ από το Καστελόριζο ως την Γαύδο; Την επέκταση των χωρικών υδάτων; Ή τα «δικαιώματα της «τουρκικής μειονότητας» στην Δυτική Θράκη;

Ένα άλλο αδύνατο σημείο της Ελληνικής άμυνας είναι πλέον και η Νοτιο-δυτική – Δυτική Ελλάδα, δηλαδή η περιοχή από Κρήτη έως τα Διαπόντια Νησιά. Η Τουρκία με τα πλοία μεταφοράς ελικοπτέρων, ΜΕΑ και αρμάτων, αποκτά σημαντικές δυνατότητες προβολής ισχύος και επιχειρήσεων.

Στην Κύπρο υπάρχει και η άποψη ότι «θα λυθεί το Κυπριακό και δεν χρειάζεται στρατός». Ακόμα ένα λάθος. Η Τουρκία δεν θα συμφωνήσει σε λύση αποδεκτή στην Ελληνοκυπριακή πλευρά και πάντως θα επιμένει στην παρουσία Τουρκικού στρατού στο νησί. Μόνο αφελείς πιστεύουν ότι η Τουρκία θα συμφωνήσει σε αποδεκτή λύση πιεζόμενη από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ο Τουρκικός στρατός θα παραμείνει στο νησί μέχρι να εκδιωχθεί.

Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινούνται και οι κατευναστές στην Ελλάδα. Ας κάνουμε κάποιες παραχωρήσεις στην Τουρκία για να αποφύγουμε πολεμική σύρραξη. Αυτό κάνουμε από το 1974 και η Τουρκία κατάλαβε ότι μπορούσε να πετύχει περισσότερα πιέζοντας. Από το 1974 έχουμε: μνημόνια αποφυγής ενεργειών στο Αιγαίο, αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου, αμφισβήτηση κυριαρχίας νησίδων στο Αιγαίο, Ίμια, υπερπτήσεις ελληνικών νησιών, αμφισβήτηση κυριαρχίας του μισού Αιγαίου, απόπειρα κατάληψης της ΑΟΖ από Καστελόριζο έως Κρήτη με το Τουρκο-λιβυκό, ανακοίνωση πλήρους ενσωμάτωσης των Βαρωσίων στα κατεχόμενα και νέα αμετακίνητη θέση περί δύο κρατών στην Κύπρο με απειλή προσάρτησης της Βόρειας Κύπρου στην Τουρκία.

Οι σύμμαχοι είναι παρόντες και αποτελούν σημαντικό παράγοντα αποτροπής της Τουρκίας από στρατιωτική επιχείρηση κατά ελληνικών νησιών στο Αιγαίο ή από περαιτέρω ενέργειες στην Κύπρο. Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι σε περίπτωση σύρραξης θα υπάρξει βοήθεια προς την Ελλάδα. Αυτή η βοήθεια μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Πληροφορίες, επικοινωνίες, κυβερνοπόλεμος, πυρομαχικά, οπλισμός, ανταλλακτικά και άλλο υλικό. Η Γαλλία έχει και σαφή συμβατική υποχρέωση να παράσχει στρατιωτική συνδρομή. Έμμεσα προβλέπουν στρατιωτική συνδρομή και οι αμυντικές συμφωνίες με ΗΠΑ και ΗΑΕ. Τέλος, το ΝΑΤΟ προβλέπει, ως αμυντική συμφωνία, την προστασία των μελών όταν δεχτούν επίθεση, αλλά τίθεται ζήτημα ερμηνείας σε περίπτωση επίθεσης από άλλο μέλος.

Τις πρώτες ώρες ή μέρες είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε την Τουρκική επίθεση μόνοι μας. Και με τρόπο που να μην δημιουργεί νέα τετελεσμένα ούτε να μας σύρει σε διαπραγματεύσεις για τον διαμοιρασμό του Αιγαίου ή για τον έλεγχο της Κυπριακής ΑΟΖ.

Το να κηρύσσουμε και να διακηρύσσουμε κόκκινες γραμμές είναι γραφικό αν δεν μπορούμε να τις υποστηρίξουμε. Υπάρχει ποσοστό επισφάλειας αν η ισχύς και η ασφάλεια σου στηρίζεται σε τρίτους ή κυρίως σε τρίτους. Το Δόγμα ΕΑΧ παρέχει δυνατότητες πολλαπλασιασμού της ισχύος και δεν εξαρτάται από τρίτους.

ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ

Το Δόγμα ΕΑΧ προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στην Ελληνική πλευρά.

Αμυντικά

- Αποκλείει την Τουρκία στα παράλια της. Στο Αιγαίο περιορίζεται στα 3 ναυτικά μίλια ή λιγότερο. Εκτός Αιγαίου τα λιμάνια της μπορούν να αποκλειστούν εύκολα. Της μένει η Μαύρη Θάλασσα, αλλά για να μπει στο Αιγαίο και την Μεσόγειο πρέπει να της το επιτρέψουν οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις (ΕΔ).

- Από την Κύπρο και τα νότια της Τουρκίας μπορεί να πληγεί το σύνολο της Τουρκικής επικράτειας, περιλαμβανομένων των στρατοπέδων, αεροδρομίων, εργοστασίων στρατιωτικού εξοπλισμού και οπλικών συστημάτων, κρίσιμων υποδομών, αποθηκών πυρομαχικών και ανταλλακτικών κλπ.

- Υποχρεώνει την Τουρκία να απλωθεί σε όλη της την επικράτεια για να αμυνθεί και να πολεμήσει, αντί να συγκεντρώνεται στο Αιγαίο και στην Πράσινη Γραμμή της Κύπρου.

- Από τον ναύσταθμο της Σούδας οι ΕΔ μπορούν να επιχειρήσουν και αποβατική ενέργεια οπουδήποτε στην νότια Τουρκική ακτογραμμή.

- Από Κρήτη ή Κύπρο ενισχύεται η δυνατότητα αιφνιδιασμού και αντιπερισπασμού.

- Ο συνδυασμός δυνάμεων Ελλάδας-Κύπρου πολλαπλασιάζει την ισχύ των δύο κρατών και εξοικονομεί δυνάμεις.

- Η Κύπρος, σε συνδυασμό με τις βάσεις στην Σούδα και το Ακρωτήρι στην Κρήτη, αντικαθιστούν πλήρως (εκτός των τακτικών πυρηνικών) την βάση του Ινσιρλίκ, αναβαθμίζοντας δραματικά τον ρόλο Ελλάδας και Κύπρου.

Διπλωματικά

- Πολλαπλασιάζεται η διπλωματική ισχύς της Ελλάδας και της Κύπρου. Η Ελλάδα καθίσταται ισχυρότατη και κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή. Ως μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα μπορεί να αγνοηθεί.

- Περιορίζεται η επιθετικότητα της Τουρκίας, καθότι θα έχει να αντιμετωπίσει έναν πολύ ισχυρό αντίπαλο.

- Η Ελλάδα ιδιαιτέρως και η Κύπρος δευτερευόντως γίνονται οι αναμφισβήτητοι πυλώνες ειρήνης και σταθερότητας. Από τις δύο αυτές χώρες εξαρτάται η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, πολύ περισσότερο όταν θα ξεκινήσει η εξόρυξη δικού τους φυσικού αερίου. Η ικανότητα στρατιωτικής προστασίας των αγωγών, καλωδίων, ερευνών και εξορύξεων θα εκτοξεύσει την σημαντικότητα της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου.

ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι απαιτείται αυξημένη αμυντική δαπάνη και από τις δύο χώρες. Στην πραγματικότητα, οι δύο χώρες, αν θέλουν να έχουν εξασφαλισμένη άμυνα, οφείλουν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Τουρκικό αναθεωρητισμό.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ μπορούν να καταβάλουν σημαντικά ποσά προς Ελλάδα και Κύπρο, ανάλογα με την προσφορά τους στην δυτική άμυνα. Ήδη οι ΗΠΑ καταβάλλουν τεράστια ποσά στο Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενισχύοντας την άμυνα των δύο χωρών.

Η Τουρκία σίγουρα θα προσπαθήσει να αποτρέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Θέλει να έχει υπεροπλία στο Αιγαίο και να κρατά την Κύπρο όμηρο. Οι ανησυχίες και αντιδράσεις της επιβεβαιώνουν την ανάγκη εφαρμογής του Δόγματος ΕΑΧ.

Αρνητικά θα αντιδράσει και η Ρωσία. Θυμίζουμε ότι το 1947, όταν με την Συνθήκη των Παρισίων η Ιταλία παραχώρησε την κυριαρχία των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, η τότε Σοβιετική Ένωση απαίτησε την αποστρατιωτικοποίηση τους.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την συνεργασία Ρωσίας-Τουρκίας (S-400, πυρηνικό εργοστάσιο Ακκούγιου, μη εφαρμογή κυρώσεων κατά Ρωσίας από Τουρκία κ.ά.), οι αντιδράσεις τόσο της Τουρκίας όσο και της Ρωσίας, αποτελούν επιχειρήματα από την Ελληνική πλευρά ότι η προσπάθεια του ΕΑΧ πρέπει να υποστηριχτεί από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.

Ήδη, οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει συνεργασία και με την Κύπρο, η οποία περιλαμβάνει και συχνές στρατιωτικές ασκήσεις. Η Κύπρος συμμετέχει σε πολλές ασκήσεις με χώρες του ΝΑΤΟ εκτός Ελλάδας (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία) και άλλες χώρες (Αίγυπτο, Ισραήλ, ΗΑΕ κ.ά.). Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ επιδιώκουν ομοιογένεια οπλισμού και επιχειρησιακών δογμάτων και πρακτικών σε όλο το εύρος της συμμαχίας αλλά και με φιλικές χώρες. Το Δόγμα ΕΑΧ είναι σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

[Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στο στρατιωτικό σκέλος.]

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.