Ο ΟΗΕ απαιτεί από το Παγκόσμιο Δικαστήριο πιο τολμηρά μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής

Της Ηλιάνας Θέμελη

Την τελευταία δεκαετία όλο και περισσότερο η ευαισθητοποίηση υπέρ του περιβάλλοντος μεγαλώνει και οι δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής είναι όλο και πιο έντονες.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα ζητήσει τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) σχετικά με τις υποχρεώσεις των χωρών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μετά την έγκριση ψηφίσματος της προηγούμενης εβδομάδας.

Το ψήφισμα υποβλήθηκε από το Βανουάτου, μια μικρή χώρα του Ειρηνικού που έχει πληγεί από κυκλώνες, με την υποστήριξη 17 χωρών από διάφορες περιοχές. Το ψήφισμα επικεντρώνεται στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα αναπτυσσόμενα μικρά νησιά καθώς και στην κλιματική δικαιοσύνη.

Ο António Guterres, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, δήλωσε την ημέρα του ψηφίσματος ότι «Η κλιματική δικαιοσύνη είναι ηθική επιταγή και προϋπόθεση για την παγκόσμια δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Η κλιματική κρίση μπορεί να αποφευχθεί μόνο με συνεργασία μεταξύ ανθρώπων, πολιτισμών, εθνών και γενεών».

Παρά το γεγονός ότι οι γνωμοδοτήσεις του ICJ δεν είναι νομικά δεσμευτικές στα μέλη κράτη, έχουν νομική εξουσία και ηθικό βάρος. Ο Γενικός Γραμματέας πριν την ψηφοφορία τόνισε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να πάρουν πιο τολμηρά και σκληρά μέτρα, μέτρα που ο πλανήτης μας χρειάζεται απεγνωσμένα.

Στις 20 Μαρτίου δημοσιεύτηκε η έρευνα «Κλιματική Αλλαγή 2023: Συνθετική Έκθεση» (Climate Change 2023: Synthesis Report). Η έρευνα αυτή βασίστηκε στην τελευταία συνάντηση της IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) όπου εξέτασαν και εστίασαν στις απώλειες και καταστροφές που βιώνονται τώρα και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται στο μέλλον, επηρεάζοντας ευαίσθητες ομάδες ανθρώπων και ευάλωτα οικοσυστήματα.

Η θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά 1,1°C σε σχέση με την προ-βιομηχανική εποχή, συνέπεια της συνεχούς χρήσης και καύσης ορυκτών καυσίμων για περισσότερο από έναν αιώνα καθώς και της μη βιώσιμης χρήσης ενέργειας και υλικών. Αυτή η αύξηση οδηγεί σε συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν επικίνδυνες επιπτώσεις στην φύση και στους ανθρώπους σε όλες τις περιοχές του πλανήτη.

Η IPCC δηλώνει ότι η τελευταία έκθεση πρέπει να ληφθεί υπόψη από όλα τα κράτη μέλη και ότι αποτελεί έναν οδηγό επιβίωσης για την ανθρωπότητα. Η IPCC αναφέρει ότι οι εκπομπές αερίων θα μειωθούν αν ακολουθηθεί το πλάνο για ανάπτυξη ανθεκτική στο κλίμα, η οποία περιλαμβάνει την ενσωμάτωση μέτρων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με ενέργειες για τη μείωση ή την αποφυγή των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με τρόπους που παρέχουν ευρύτερα οφέλη.

Επιπλέον επισημαίνει ότι οι κυβερνήσεις είναι το κλειδί για αυτή την αλλαγή αφού έχουν την δύναμη να ελαττώσουν τα εμπόδια της μείωσης των εκπομπών αερίων μέσω δημόσιας χρηματοδότησης και σαφών μηνυμάτων προς τους επενδυτές. «Τέτοιου εύρους αλλαγές είναι πιθανότερο να επιτύχουν όπου υπάρχει εμπιστοσύνη, όπου όλοι εργάζονται μαζί για να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση του κινδύνου και όπου τα οφέλη και τα βάρη μοιράζονται δίκαια», δήλωσε ο πρόεδρος της IPCC Hoesung Lee.

Με αυτά τα μέτρα η IPCC έδειξε ότι μπορεί να αποφευχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του 1,5 °C άλλα δεν υπάρχει πολύς χρόνος για να δράσουμε.

Ο António Guterres επισημαίνει ότι «η αδικία για το κλίμα τροφοδοτεί τις διαιρέσεις και απειλεί να παραλύσει την παγκόσμια δράση υπέρ αυτού». Ο Πρωθυπουργός του Βανουάτου, Alatoi Ismael Kalsakau, δήλωσε ότι η φιλοδοξία για την επίτευξη του στόχου του 1,5 °C "απέχει ακόμα πολύ από αυτό που χρειάζεται" και μια συμβουλευτική γνώμη του ICJ θα μπορούσε να προσφέρει σαφήνεια που θα ωφελήσει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την περαιτέρω τόνωση της συνεργασίας μεταξύ χωρών. Συνέχισε λέγοντας ότι το τελικό κείμενο του ψηφίσματος ήταν το αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαβουλεύσεων και συζητήσεων και τόνισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι νέοι φοιτητές νομικής στον Ειρηνικό που ενέπνευσαν την πρωτοβουλία.

Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Volker Türk, δήλωσε ότι υποδέχονται θερμά το «ψήφισμα ορόσημο». Μια συμβουλευτική γνωμάτευση του ICJ «θα μπορούσε να είναι ένας σημαντικός καταλύτης για την επείγουσα, φιλόδοξη και δίκαιη δράση για το κλίμα που απαιτείται για να σταματήσει η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας και να περιοριστούν και να αποκατασταθούν οι βλάβες που προκαλούνται από το κλίμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα», είπε. Επίσης, δήλωσε ότι το Γραφείο του έχει τεκμηριώσει εκτενώς τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει ορίσει τις υποχρεώσεις των κρατών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Τα κράτη έχουν υποχρέωση να μετριάσουν, να προσαρμοστούν ως προς και να αντιμετωπίσουν τις απώλειες και τις ζημιές που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή», είπε ο κ. Türk.

Με αυτή την ψηφοφορία και την γνωμάτευση του ICJ πλέον είναι προφανές ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα που καταπατώνται από καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και τα κράτη μέλη να έχουν σχέδιο αντιμετώπισης τους.

Με πληροφορίες από: ΟΗΕ (1), ΟΗΕ (2)

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.