Επιστροφή του doom loop της Ευρωζώνης;

Του Κώστα Δημητρόπουλου

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν δικαιολογημένα να αιφνιδιαστούν από την πρόσφατη κατάρρευση της Silicon Valley Bank (‘‘SVB’’).

Ποιος θα περίμενε ότι η 16^η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, με μερίδιο αγοράς περίπου 1%, θα είχε αναλάβει τόσο μεγάλο κίνδυνο επιτοκίου αγοράζοντας τεράστια ποσά μακροχρόνιων ομολόγων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, δίχως να τα αντισταθμίζει; Ποιος θα περίμενε ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα αύξανε τα επιτόκια με τον ταχύτερο ρυθμό εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια; Ποιος θα περίμενε ότι θα προέβαινε σε επιθετική ‘‘ποσοτική σύσφιξη’’ (δηλαδή αντιστροφή της ποσοτικής χαλάρωσης) για να ανακτήσει τον έλεγχο του πληθωρισμού;

Μετά την αποτυχία της SVB, και με τις αναμνήσεις της κρίσης κρατικού χρέους της Ευρωζώνης του 2010 ακόμα ζωντανές, θα ήταν ασυγχώρητο εάν οι αγορές αιφνιδιαστούν από τα ανανεωμένα προβλήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος αργότερα μέσα στο έτος. Εξάλλου, οι ιταλικές και ισπανικές τράπεζες κατέχουν ένα ασυνήθιστα μεγάλο ποσό των κρατικών ομολόγων των χωρών τους εν μέσω ερωτημάτων σχετικά με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους αυτών των χωρών.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης του 2010, η ΕΚΤ ανησυχούσε για τον λεγόμενο «φαύλο κύκλο» (“vicious circle” ή “doom loop” ή “diabolic loop”), σύμφωνα με τον οποίο ορισμένες από τις τράπεζες των χωρών-μελών της κατείχαν υπερβολικά ποσά των κρατικών ομολόγων των χωρών τους και μερικές χώρες ήταν εξαιρετικά εκτεθειμένες στο τραπεζικό σύστημα. Ο φόβος ήταν ότι οποιαδήποτε πώληση αυτών των ομολόγων που θα μπορούσε να προκληθεί από απώλεια εμπιστοσύνης στην ικανότητα αυτών των κυβερνήσεων να αποπληρώσουν το χρέος τους, θα προκαλούσε απότομη αύξηση των αποδόσεων αυτών των ομολόγων. Αυτό με τη σειρά του θα προκαλούσε ζημίες στα ομόλογα που κατείχαν οι τράπεζες και ερωτηματικά σχετικά με την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στις αναλήψεις καταθέσεων. Θα οδηγούσε επίσης αυτές τις τράπεζες να περιορίσουν την πίστωση σε μια περίοδο οικονομικής αδυναμίας, η οποία θα χειροτέρευε οποιαδήποτε οικονομική ύφεση.

Εάν το 2010 υπήρχε λόγος να ανησυχούμε για ένα φαύλο κύκλο καταστροφής της Ευρωζώνης, θα έπρεπε να ανησυχούμε ακόμη περισσότερο σήμερα, δεδομένης της μεγαλύτερης συγκέντρωσης κρατικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ενώ το 2010 τα ιταλικά και ισπανικά κρατικά ομόλογα αποτελούσαν περίπου το 5% των ισολογισμών των τραπεζών αυτών των χωρών, σήμερα αυτοί οι αριθμοί είναι πάνω από 10% για τις ιταλικές τράπεζες και περίπου 7,5% για τις ισπανικές τράπεζες. Αυτό πρέπει να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένου ότι η ιταλική οικονομία είναι περίπου 10 φορές το μέγεθος της ελληνικής και η αγορά κρατικών ομολόγων της είναι η τρίτη μεγαλύτερη τέτοια αγορά στον κόσμο, μετά των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Ένας άλλος λόγος ανησυχίας για την επιστροφή του φαύλου κύκλου καταστροφής είναι ότι η ΕΚΤ δεν παρέχει πλέον ουσιαστική υποστήριξη στην αγορά κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης. Μέχρι πρόσφατα, η ΕΚΤ αγόραζε πολύ μεγάλα ποσά κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης γενικά και του ιταλικού κράτους ειδικότερα. Πράγματι, τα τελευταία δύο χρόνια η ΕΚΤ εκτιμάται ότι αγόρασε έως και €250δις ιταλικό δημόσιο χρέος, το οποίο υπερκάλυψε την καθαρή έκδοση ομολόγων αυτού του κράτους. Τώρα που η ΕΚΤ δεν είναι πλέον αγοραστής, τίθεται το ερώτημα του ποιος θα αγοράσει τα ομόλογα για να καλύψει τα περισσότερα από €600δις ακαθάριστων δανειακών αναγκών της ιταλικής κυβέρνησης φέτος.

Σίγουρα, οι ιταλικές και ισπανικές τράπεζες μπορούν καταρχάς να διατηρούν τα ομόλογα των αντίστοιχων κυβερνήσεων τους μέχρι τη λήξη τους, υπό την προϋπόθεση ότι οι καταθέτες τους δεν χάσουν την εμπιστοσύνη τους και αρχίσουν να αποσύρουν καταθέσεις σε μεγάλη κλίμακα. Αλλά ένα σημαντικό μάθημα από την πρόσφατη αποτυχία της SVB είναι ότι, ειδικά στον σημερινό ψηφιοποιημένο κόσμο, θα μπορούσε να είναι μεγάλο λάθος να υπολογίζουμε σε μια τέτοια σταθερότητα καταθέσεων.

Όλα αυτά υπογραμμίζουν τους σημαντικούς κινδύνους που θα διατρέχει η ΕΚΤ εάν συνεχίσει την τρέχουσα επιθετική στάση της νομισματικής πολιτικής. Υπογραμμίζει επίσης τη σημασία του να είναι έτοιμη η Fed για έναν ακόμη γύρο κρίσης δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης.

Με πληροφορίες από: ΕΚΤ, TheHill, AEI

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.