Τα πανεπιστήμια χρειάζονται και χρήματα: να χρεώνουν δίδακτρα

Του Γιώργου Σαββίδη

Ο προϋπολογισμός 2022 (οικ. έτος) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν €29,7εκ. Το ΕΚΠΑ έχει περίπου 65.000 (ενεργούς) φοιτητές. Ο προϋπολογισμός 2023 (οικ. έτος)  του Rutgers University (δημόσιο πανεπιστήμιο στο New Jersey των ΗΠΑ)  $5,1δις (€4,6δις). Το RU έχει περίπου 68.000 φοιτητές. Ο προϋπολογισμός 2022 (οικ. έτος) του Πανεπιστημίου Κύπρου ήταν  €172,3εκ. Το ΠΚ έχει περίπου 7.000 φοιτητές.

Η δαπάνη ανά φοιτητή είναι περίπου €455 στο ΕΚΠΑ, €65.000 στο RU και €24.500 στο ΠΚ. Η δαπάνη ανά φοιτητή του ΠΚ είναι περίπου το 90% του κατά κεφαλήν εισοδήματος της Κύπρου, του RU 55-60% του κατά κεφαλήν εισοδήματος του New Jersey και του ΕΚΠΑ το 2-2,5% του κατά κεφαλήν εισοδήματος της Ελλάδας.

Σίγουρα υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ αυτών των ιδρυμάτων και πάρα πολλές μεταξύ των χωρών και των παραδόσεων στην παιδεία. Οι ομοιότητες όμως είναι ίσως περισσότερες. Το ΕΚΠΑ ιδρύθηκε το 1837 και ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Το RU ιδρύθηκε το 1766 και ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο στο New Jersey. Το ΠΚ ιδρύθηκε το 1989 και ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο στην Κύπρο. Και τα τρία προσφέρουν μεγάλο εύρος σπουδών. Και τα τρία, ιδιαίτερα τα δύο μεγάλα λόγω ιστορίας, τυγχάνουν παγκόσμιας αναγνώρισης και έχουν αξιοζήλευτο ιστορικό επιτυχιών. Και για τα τρία υπάρχει έντονη ζήτηση. Και τα τρία είναι δημόσια και χρηματοδοτούνται από το κράτος.

Το ΠΚ έχει έσοδα εκτός κρατικών χορηγιών και Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, ύψους €68,9εκ ή 40% του συνόλου, ενώ η κρατική χορηγία (από την Πολιτεία New Jersey) του RU είναι 20,1%, δηλαδή 79,9% προέρχεται από πηγές εκτός κρατικής χορηγίας. Στο ΕΚΠΑ η κρατική χορηγία εκτιμάται στο 90% ίσως και παραπάνω.

Όσο και να προσμετρήσουμε τις διαφορές, όσο και να εναρμονιστούν οι ορισμοί, η διαφορά της οικονομικής δαπάνης ανά φοιτητή είναι αβυσσαλέα εις βάρος του ΕΚΠΑ.

Τα Ελληνικά πανεπιστήμια έχουν ανάγκη εσόδων. Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των πανεπιστημίων. Είναι δυνατόν όμως να αναπτυχθούν νέες, σταθερές και αξιόπιστες πηγές.

Μια σταθερή και σίγουρη πηγή εσόδων είναι η χρέωση διδάκτρων. Με €500 μέσο όρο ανά έτος ανά φοιτητή, ο προϋπολογισμός του ΕΚΠΑ διπλασιάζεται, με €1.000 τριπλασιάζεται. Για κλάδους με εργαστήρια να χρεώνονται επιπλέον δίδακτρα. Η χρέωση μπορεί να είναι μεγαλύτερη σε κλάδους υψηλής ζήτησης, όπως ιατρική, νομική, πληροφορική, διοίκηση επιχειρήσεων, βιοτεχνολογία κλπ.

Πριν τον αφορισμό «αυτό στην Ελλάδα δεν γίνεται» ή τους δεκάρικους περί «δικαιώματος στην δωρεάν παιδεία», σημειώνουμε ότι: δεν είναι σωστό τα παιδιά πλουσίων να μην πληρώνουν καθόλου δίδακτρα. Επίσης, τα δίδακτρα των απόρων μπορούν να καταβάλλονται από τους Δήμους και τις Περιφέρειες τους. Ο ορισμός του «άπορου» μπορεί να είναι ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάτω των €30.000,00. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η πλειοψηφία αυτών των απόρων, ξοδεύουν χωρίς δεύτερη σκέψη εντυπωσιακά ποσά σε ιδιαίτερα και φροντιστήρια.

Η αυτονομία των πανεπιστημίων πρέπει να γίνει πραγματική. Δεν νοείται το υπ. Παιδείας να ασκεί άμεσο έλεγχο στα περισσότερα ζητήματα. Ο όγκος των αρμοδιοτήτων του υπουργείου να μεταφερθούν στην Σύγκλητο και σε ένα ανεξάρτητο Πανεπιστημιακό Συμβούλιο του οποίου τα μέλη να προέρχονται από το υπουργείο, το πανεπιστήμιο, την επιχειρηματική κοινότητα και την κοινωνία. Το Συμβούλιο θα έχει, μεταξύ άλλων, και στόχο αύξησης των εσόδων και διαχείρισης της περιουσίας και των κληροδοτημάτων και βέβαια την πλήρη αρμοδιότητα διαχείρισης του προϋπολογισμού.

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.