Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας παρατηρεί, εμείς επικροτούμε

Του Κώστα Δημητρόπουλου

Οι πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα της Ελλάδας επικεντρώνονται στην επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050 διασφαλίζοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια, βελτιώνοντας την οικονομική ανταγωνιστικότητα και προστατεύοντας τους ευάλωτους καταναλωτές.

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (NECP), που εγκρίθηκε το 2019, είναι το κύριο έγγραφο που καθορίζει την ενεργειακή και κλιματική πολιτική έως το 2030 και περιλαμβάνει στόχους και μέτρα στήριξης για να τεθεί η χώρα σε τροχιά μηδενικών καθαρών εκπομπών. Ο εθνικός νόμος για το κλίμα, που εγκρίθηκε τον Μάιο του 2022, θέτει στόχους για τη μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG ή Greenhouse Gas Emissions) κατά 55% έως το 2030, κατά 80% έως το 2040 και του στόχου να φτάσουν τις μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Καθορίζει βασικά μέτρα μείωσης των εκπομπών, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής κατάργησης της καύσης λιγνίτη έως το 2028.

Η Ελλάδα έχει δει μείωση του μεριδίου των ορυκτών καυσίμων στην προσφορά ενέργειας, κυρίως λόγω της μειωμένης χρήσης του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να είναι η κυρίαρχη πηγή ενέργειας στην Ελλάδα και απαιτούνται ισχυρές προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης για αυτά.

Από το 2010 έως το 2021, το μερίδιο τη προσφοράς ενέργειας από ορυκτά καύσιμα μειώθηκε από το 90% στο 82% (σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ΔΟΕ που ήταν 78% το 2020). Από το 2005 έως το 2021, το μερίδιο της παραγωγής με καύση λιγνίτη μειώθηκε από 60% σε 10%, μειώνοντας την ένταση του αποτυπώματος του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η μείωση του λιγνίτη στην παραγωγή αντισταθμίστηκε κυρίως από την αυξημένη παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο, μαζί με την αύξηση παραγωγής από αιολικά και φωτοβολταϊκά (PV).

Η Ελλάδα πέτυχε τους περισσότερους από τους στόχους της για την ενέργεια και το κλίμα για το 2020. Ωστόσο, σημαντικό μερίδιο της μείωσης της ζήτησης ενέργειας και των εκπομπών GHG προκλήθηκε από την παρατεταμένη οικονομική συρρίκνωση μετά την κρίση του 2008 και την πανδημία Covid-19. Η Ελλάδα έχει μειώσει το αποτύπωμα του άνθρακα στην οικονομία της, αλλά η αύξηση της ζήτησης μετά την άρση των περιορισμών πανδημίας το 2021 οδηγεί ήδη σε αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Κοιτάζοντας το μέλλον, η ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας επικεντρώνεται στην ενίσχυση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ειδικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παράλληλα με την αύξηση του μεριδίου της ενεργειακής ζήτησης που καλύπτει μεταφορές, θέρμανση και ψύξη.

Η Ελλάδα σχεδιάζει μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό περιλαμβάνει την βελτίωση της διασύνδεσης με την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την υποστήριξη του στόχου να γίνει καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας.

Προβλέπονται επίσης σημαντικές επενδύσεις για την ενίσχυση της εγχώριας διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για την υποστήριξη πολύ υψηλότερων επιπέδων παραγωγής από αιολικά, φωτοβολταϊκά και υδροηλεκτρικά. Η κυβέρνηση στοχεύει επίσης να συνδέσει τα πιο πυκνοκατοικημένα νησιά με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ηπειρωτικής χώρας έως το 2030.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πετρέλαιο χρησιμοποιείται κυρίως στα ελληνικά νησιά, και η κυβέρνηση στοχεύει να την καταργήσει σταδιακά έως το 2030 υποστηρίζοντας, επίσης, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε αυτά.

Στα αρνητικά είναι ότι η κυβέρνηση στοχεύει να χρησιμοποιήσει την φορολογία στον κλάδο της ενέργειας για να προωθήσει την ενεργειακή μετάβαση. Οι αποτελεσματικοί φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα για τις εκπομπές CO2 από τη χρήση ενέργειας είναι υψηλοί σε σύγκριση με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, οι φορολογικοί συντελεστές ποικίλλουν ανάλογα με τα καύσιμα και τις χρήσεις καθώς και τις φορολογικές εκπτώσεις, ενώ παρέχουν ασυνεπή μηνύματα για την τιμή του άνθρακα που δεν είναι καλά ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της Ελλάδας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Με πληροφορίες από: ΔΟΕ

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.