Εκπλήξεις για την ανθρωπότητα επιφυλάσσει μελέτη γονιδιωμάτων πρωτευόντων θηλαστικών

Της Ηλιάνας Θέμελη

Ως πρωτεύον θηλαστικό κατατάσσονται πολλά είδη όπως ο άνθρωπος, οι πίθηκοι, οι μαϊμούδες, οι λεμούριοι και άλλα. Συνολικά υπάρχουν πάνω από 500 είδη πρωτευόντων θηλαστικών και κατατάσσονται σε 16 οικογένειες. Ερευνητές μελέτησαν και αλληλούχισαν περισσότερα από 800 γονιδιώματα από 233 είδη πρωτευόντων θηλαστικών. Ο σκοπός είναι ότι όσο περισσότερο μελετηθούν και εξερευνηθούν τα γονιδιώματα των πρωτευόντων θηλαστικών τόσο περισσότερα θα καταλάβουμε για το ανθρώπινο γονιδίωμα.

Η μεγαλύτερη μελέτη που έγινε ποτέ για τα πρωτεύοντα θηλαστικά αποκάλυψε εκπλήξεις για την ανθρωπότητα και τους πλησιέστερους συγγενείς μας, παρέχοντας πληροφορίες για το ποια γονίδια μας διαχωρίζουν, και ποια όχι, από τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά. Η τεράστια διεθνής μελέτη απέδωσε επίσης νέα δεδομένα για ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών κλάδων, όπως η ανθρώπινη υγεία, η βιολογία της διατήρησης και η επιστήμη της συμπεριφοράς.

Ένας μεγάλος σκοπός της χαρτογράφησης του γονιδιώματος πρωτευόντων θηλαστικών είναι να βοηθήσει τους ερευνητές να βελτιώσουν την κατανόηση της ανθρώπινης βιολογίας και των ασθενειών. Σε μια μελέτη του Marquès Bonet και άλλων, τα γονιδιώματα των 233 ειδών πρωτευόντων χρησιμοποιήθηκαν για την ταξινόμηση 4,3 εκατομμυρίων κοινών γονιδιακών παραλλαγών που υπάρχουν στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Αξιολογώντας πόσο κοινές ήταν αυτές οι παραλλαγές σε όλα τα είδη, οι ερευνητές μπόρεσαν να συμπεράνουν ότι περίπου το 98,7% των παραλλαγών που έλεγξαν είναι πιθανώς καλοήθεις στον άνθρωπο. Οι πληροφορίες αυτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στον εντοπισμό μεταλλάξεων που προκαλούν ασθένειες σε ανθρώπους στους οποίους έχει γίνει αλληλούχιση ολόκληρου του γονιδιώματος ή των εξωνίων - των τμημάτων δηλαδή του γονιδιώματος που μεταφράζονται σε αμινοξέα και κωδικοποιούν πρωτεΐνες.

Ένας άλλος σκοπός είναι να εντοπίσουν οι ερευνητές γενετικούς μηχανισμούς που εξηγούν συγκεκριμένες συμπεριφορές. Ο Xiao-Guang Qi, που μελετά συμπεριφορές σε οικοσυστήματα και στο περιβάλλον λέει ότι τα πέντε είδη μαϊμούδων με μύτη είναι μεταξύ των ελάχιστων πρωτευόντων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, που σχηματίζουν πολύπλοκες πολυεπίπεδες κοινωνίες στις οποίες οι μεγάλες ομάδες αποτελούνται από μικρότερες οικογενειακές μονάδες. Δύο από τα πέντε είδη - ο χρυσός πίθηκος με τη μύτη (Rhinopithecus roxellana) και ο ασπρόμαυρος πίθηκος με τη μύτη (Rhinopithecus bieti) - ζουν σε μεγαλύτερες ομάδες σε ψυχρά, υψομετρικά περιβάλλοντα. Συγκεκριμένα, συγκρίνοντας τα γονιδιώματα των κοινωνικών μαϊμούδων με μύτη με τα γονιδιώματα λιγότερο κοινωνικών συγγενών πιθήκων ο Qi και οι συνάδελφοί του εντόπισαν γονίδια που φαίνεται να συνδέονται με τον σχηματισμό μεγάλων πολυεπίπεδων κοινωνιών. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι οι αλλαγές στο κλίμα πριν από περισσότερα από έξι εκατομμύρια χρόνια οδήγησαν την κοινωνική δομή των πιθήκων να μετατοπιστεί από μικρές ομάδες με ένα αρσενικό και λίγα θηλυκά σε πολύπλοκες κοινωνίες με πολλά αρσενικά και θηλυκά.

Τέλος, η ανάλυση των γονιδιωμάτων και των 233 ειδών έχει επίσης ευρήματα σχετικά με τη διατήρηση. Για παράδειγμα, δείχνει ότι η γενετική ποικιλομορφία εντός ενός είδους δεν ευθυγραμμίζεται με τον κίνδυνο εξαφάνισής του. Αυτό προκαλεί έκπληξη, λέει ο Behie, επειδή η χαμηλότερη γενετική ποικιλομορφία, η οποία μπορεί να προκύψει από ενδογαμία όταν μειώνεται το μέγεθος του πληθυσμού, θεωρείται ευρέως ένδειξη ότι ένα είδος κινδυνεύει με εξαφάνιση. Το εύρημα υποδηλώνει ότι για ορισμένα απειλούμενα είδη, οι πληθυσμοί μειώθηκαν τόσο γρήγορα που δεν υπήρχε χρόνος για να εμφανιστεί ενδογαμία. Αυτό δείχνει ότι άλλοι παράγοντες εκτός από την ενδογαμία - όπως η καταστροφή των οικοτόπων - αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθεκτικότητα ενός είδους.

Πηγή: Nature

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.