Οι ΗΠΑ να λύσουν το Κυπριακό

Athenian Herald

Σε άρθρο του στο NI ο Sinan Ciddi προτείνει οι ΗΠΑ να αναλάβουν την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.

Κατά τον συγγραφέα, η επίλυση του Κυπριακού είναι ζωτικής σημασίας για την σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και θα έχει πολλές θετικές επιπτώσεις. Αναγνωρίζει ότι το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο και οι ΗΠΑ πρέπει να αφιερώσουν σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο. Η πρόσφατη άρση του εμπάργκο όπλων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, δείχνει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζει την αξία της Κύπρου. Χωρίς επίλυση του Κυπριακού, η ασφάλεια της Δύσης θα παραμένει εύθραυστη.

Υπενθυμίζει ότι το 2004, το Σχέδιο Ανάν προέβλεπε επανένωση του Κατεχόμενου τμήματος σε μια χώρα αποτελούμενη από δύο συστατικά κράτη. Θα αποχωρούσε το μεγαλύτερο μέρος του κατοχικού στρατού και κάποιες κατεχόμενες περιοχές θα ελευθερώνονταν. Η Ελληνική πλευρά δεχόταν να μοιραστεί την εξουσία. Τα Τουρκικά θα γίνονταν επίσημη γλώσσα της ΕΕ, ενισχύοντας τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ένωση. Το Σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε σε δημοψήφισμα από τους Ελληνοκύπριους, επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία θα γινόταν μέλος της ΕΕ ανεξαρτήτως αποτελέσματος, γεγονός το οποίο επιδείνωσε την κατάσταση.

Η άποψη του Sinan Ciddi είναι ότι η Ευρωπαϊκή και Ατλαντική ασφάλεια πρέπει να βασιστεί σε αρχιτεκτονική που να περιλαμβάνει το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Λύση του Κυπριακού θα επιτρέψει στην Κύπρο να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην Τουρκία να επανεκκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις ή τουλάχιστον να συμμετάσχει σε κοινό πλαίσιο ασφαλείας. Τυχόν πολεμική σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο θα ήταν καταστροφική και θα ενέπλεκε τουλάχιστον δύο μέλη της ΕΕ (Ελλάδα, Κύπρο) και δύο μέλη του ΝΑΤΟ (Ελλάδα, Τουρκία). Τα οφέλη πέραν της ασφάλειας περιλαμβάνουν μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το Ρωσσικό αέριο, μέσω του East Mediterranean Gas Forum και του Κυπριακού αερίου. Επίσης, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για την επαναπροσέγγιση ΗΠΑ – Τουρκίας. Σταδιακά η Τουρκία θα απομακρυνόταν από την Ρωσσία και θα ξεφορτωνόταν τους S-400.

Επίσης, υποστηρίζει ότι μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να επιβάλουν λύση. Η ΕΕ δεν μπορεί γιατί οι Τούρκοι δεν την θεωρούν αξιόπιστη, επειδή η Ελλάδα και η Κύπρος είναι μέλη της. Ο ΟΗΕ δεν μπορεί να επιβάλει λύσεις. Οι ΗΠΑ είναι σε κάποιο βαθμό αποδεκτές από τους αντιπάλους. Έχουν πετύχει στο παρελθόν στο Βορειο-Ιρλανδικό, το Παλαιστινιακό και τις Συμφωνίες Αβραάμ. Η Τουρκία μπορεί να πειστεί με υπό όρους έγκριση της προμήθειας των F-16 εφόσον εγκαταλείψει τους S-400 (και συμπεριφέρεται πιο φιλικά εντός του ΝΑΤΟ) και με μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου. Οι Ελληνοκύπριοι είναι πιο δύσκολο να πεισθούν. Θα μπορούσε η αγορά Αμερικανικών οπλικών συστημάτων να εξαρτηθεί από την βούληση τους να διαπραγματευθούν με καλή πίστη. Η Αμερική μπορεί επίσης να πείσει το Ηνωμένο Βασίλειο για την μετατροπή των Βρετανικών Βάσεων σε Νατοϊκές. Μια συμφωνία γίνεται πολύ δύσκολη από ζητήματα όπως τα Τουρκικά στρατεύματα και οι Τούρκοι έποικοι.

Τα ανωτέρω επιχειρήματα είναι ευλογοφανή. Ο συγγραφέας κάνει μια προσπάθεια αντικειμενικής παρουσίασης και αναφέρει τις πρόσθετες δυσκολίες μιας διαπραγμάτευσης, που προκαλούνται από τα κατοχικά στρατεύματα και τους εποίκους. Απουσιάζει όμως εντελώς το «όραμα ανασυγκρότησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» και το δόγμα «της Γαλάζιας Πατρίδας».

Οι ΗΠΑ είναι όντως η μόνη δύναμη που μπορεί να επιβάλει λύση. Αλλά θα χρειαστεί, εκτός από εμπειρία και μαεστρία, να ασκήσουν όλη την «υπερδύναμη» τους για να συμφωνήσουν οι Τούρκοι σε λύση που να εδράζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Ακόμα δυσκολότερη θα είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής της λύσης και μη καταστρατήγησης της με Τουρκικά ευρήματα.

Πάντως, συμφωνούμε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να προσπαθήσουν σοβαρά και να συνεχίσουν την προσπάθεια έως να επιτευχθεί λύση στο Κυπριακό. Λύση βασισμένη στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, δίκαιη και μόνιμη.