Και όμως υπάρχει λύση για τα Κόκκινα Δάνεια!

Του Γιώργου Σαββίδη

Η οικονομική κρίση 2008-18 διέλυσε την χώρα. Δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις πτώχευσαν, δάνεια δεκάδων δισεκατομμυρίων κοκκίνησαν, εκατοντάδες χιλιάδες έμειναν άνεργοι και 1,1 εκατομμύριο ικανότατοι Έλληνες μετανάστευσαν.

Η χώρα και οι κάτοικοι της υπέστησαν τις επιπτώσεις χωρίς καμία προστασία, με ευθύνη τόσο των κυβερνήσεων της όσο και της Τρόικας. Πολλές πληγές της περιόδου έχουν επουλωθεί σε μεγάλο ή κάποιο βαθμό, κυρίως λόγω παρέλευσης χρόνου. Δυστυχώς όμως, η μεγάλη πληγή των πλειστηριασμών ακινήτων και κυρίως αυτών που αφορούν την πρώτη κατοικία όχι μόνο δεν έχει κλείσει αλλά τώρα κακοφορμίζει περισσότερο.

Οι δανειολήπτες και εγγυητές δανείων πιάστηκαν εξαπίνης. Μέχρι το 2015, το πλαίσιο νόμων και η δικαστική παράδοση, ήταν φιλικά προς τους δανειολήπτες, καθιστώντας τους πλειστηριασμούς δύσκολους και σπάνιους. Οι έννοιες του διαχειριστή δανείων ή της εισπρακτικής εταιρείας ήταν παντελώς άγνωστες. Την περίοδο 2015-17, έγινε πλήρης αντιστροφή. Η Ελλάδα μετατράπηκε σε χώρα φιλική προς τους πιστωτές και εχθρική προς τους οφειλέτες. Χρειάστηκαν μερικά χρόνια ακόμα για να ωριμάσει δικαστικά το νέο πλαίσιο. Σήμερα η κατάσταση είναι πλέον εκρηκτική, με δεκάδες χιλιάδες προγραμματισμένους πλειστηριασμούς.

Η συζήτηση γίνεται αποσπασματικά και φαίνεται ότι αποσκοπεί στην δημιουργία εντυπώσεων και όχι στην εξεύρεση λύσης. «Να μην την πληρώσουν πάλι οι συνεπείς», «τα funds αγόρασαν τα δάνεια πολύ φτηνά και κερδοσκοπούν», «να πληρώσουν οι τράπεζες» και άλλα παρόμοια, βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης. Εν τω μεταξύ, η απότομη άνοδος των επιτοκίων εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει ένα νέο κύμα Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), τα περισσότερα στεγαστικά.

Οι ιθύνοντες οφείλουν να συνυπολογίσουν τα ακόλουθα: (α) Η πρώτη κατοικία ουδέποτε έτυχε πραγματικής προστασίας και πρέπει να προστατευθεί. (β) Οι διαχειριστές δανείων έχουν δικαιώματα που δεν αμφισβητούνται και δεν πρέπει να αμφισβητηθούν. Όμως κάποιες πρακτικές που αγγίζουν τα όρια ασυδοσίας πρέπει να αλλάξουν. (Δείτε σχετικό άρθρο "Κε Γεωργιάδη έχετε ακούσει για το γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών των ΗΠΑ;") (γ) Η χώρα μόλις βγήκε από την επιτήρηση της Τρόικας έπεσε στις κρίσεις του Covid 19 και της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Δεν έχει την πολυτέλεια να «πειράξει» τις τράπεζες, οι οποίες μόλις άρχισαν να συνέρχονται. (δ) Τα όποια μέτρα δεν μπορούν να ευκολύνουν στρατηγικούς κακοπληρωτές. (ε) Η χώρα άλλαξε απότομα το νομοθετικό πλαίσιο.

Μια σειρά δράσεων μπορούν να οδηγήσουν σε αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος:

1)   Να δοθεί σε όλα τα δάνεια δυνατότητα νέας δανειακής σύμβασης, όπου (α) να αφαιρούνται οι τόκοι υπερημερίας, (β) να διαγράφεται μεγάλο μέρος (π.χ. 50%) των διάφορων εξόδων και τα έξοδα να μην επιβαρύνονται με τόκους και (γ) να επιμηκύνεται ο χρόνος αποπληρωμής. Η εφαρμογή τόκων υπερημερίας, η χρέωση εξόδων κατά βούληση και άλλες πρακτικές, ακουμπούν τα όρια αισχροκέρδειας και πρέπει να αντιμετωπιστούν ριζικά.

2)   Στις περιπτώσεις μεγάλης ή πλήρους αδυναμίας να υπάρχει και δυνατότητα μείωσης του κεφαλαίου έως 20%. Να υπάρχει μηχανισμός, ο οποίος να έχει δυνατότητα πλήρους ελέγχου για εξακρίβωση και αποκάλυψη φαινομένων και συμπεριφορών κερδοσκοπίας εκ μέρους των οφειλετών (δανειοληπτών ή εγγυητών). Να προβλεφθεί πλήρης πρόσβαση του μηχανισμού στα αρχεία και πληροφορίες του κράτους και στις πληροφορίες από συνεργαζόμενες φορολογικά χώρες. Τυχόν άρνηση πρόσβασης από δανειολήπτη να ακυρώνει το αίτημα. Μετά την μείωση κεφαλαίου, δεν θα υπάρχει επαναδιαπραγμάτευση, αλλά ο κάτοχος του δανείου θα μπορεί να προβαίνει σε όλα τα μέτρα, συμπεριλαμβανομένου και του πλειστηριασμού.

3)   Να αγοράσει το κράτος έναν αριθμό δανείων. Αγοράζοντας μερικές (δεκάδες;) χιλιάδες δάνεια, το κράτος θα διαπραγματευτεί και θα πετύχει μια χαμηλή τιμή, ενώ οι σημερινοί κάτοχοι τους θα πετύχουν ικανοποιητικό κέρδος άμεσα. Με την μειωμένη αξία, το κράτος θα προσφέρει χαμηλότερη δόση εξυπηρέτησης του δανείου, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με επιμήκυνση της διάρκειας του χρόνου αποπληρωμής και χαμηλό επιτόκιο. Μπορεί να υπάρχει και όρος αυτόματης μεταβίβασης της ιδιοκτησίας στο κράτος και επαναμεταβίβασης στον ιδιοκτήτη εφόσον και όταν εξοφληθεί.

4)   Να εφαρμοστεί αυστηρό πλαίσιο επικοινωνίας των εισπρακτικών εταιρειών με τους δανειολήπτες. Τηλεφωνική επικοινωνία να γίνεται μόνο αν υπάρχει καθυστέρηση πληρωμής 45 ημερών και μόνο μια φορά. Στις 60 μέρες καθυστέρηση να μπορεί να γίνει και 2^η τηλεφωνική επικοινωνία. Η επικοινωνία να είναι ενημερωτική προς τον δανειολήπτη και όχι πιεστική προς είσπραξη. Ο κάτοχος του δανείου, υποχρεούται να στείλει και γραπτή ειδοποίηση με συστημένη επιστολή ή ισοδύναμο. Να τηρούνται αρχεία γραπτών και προφορικών επικοινωνιών τουλάχιστο 5 έτη. Να υπάρξει αυστηρή εφαρμογή με μεγάλα αποτρεπτικά πρόστιμα.

5)   Τα δάνεια που θα αγοράσει το κράτος να μεταβιβαστούν σε εταιρεία ειδικού σκοπού η οποία να μπορεί να προβαίνει σε εξώσεις και πλειστηριασμούς όταν δεν εξυπηρετούνται κανονικά. Η εταιρεία αυτή να έχει από την αρχή σκοπό ότι θα πωληθεί σε ιδιώτες. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα εξελιχθεί σε μια πηγή πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων και δεν θα επιτρέψει εκμετάλλευση από κακοπληρωτές ή πολιτικούς εις βάρος του κράτους.

6)   Οι δράσεις / μέτρα να αφορούν όλους τους οφειλέτες (δανειολήπτες και εγγυητές).

Τα μέτρα αυτά αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης. Δεν υποστηρίζουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Δεν πλήττουν τους κατόχους των δανείων, αλλά περιορίζουν την τυχόν αισχροκέρδεια. Το 2008-18, η Ελλάδα υπέστη πρωτοφανή απώλεια εισοδήματος. Δεν υπάρχει καταγραφή τέτοιας απώλειας εισοδήματος, εκτός πολεμικής περιόδου, σε καμία χώρα. Το 2023 δημιουργείται νέα τάξη εκπρόθεσμων δανείων λόγω της εκτίναξης των επιτοκίων.

Το κράτος δεν μπορεί να αφήνει την κοινωνία να ξεχαρβαλωθεί και να τρέχει μετά να φτιάχνει προγράμματα αστέγων ή επαναπατρισμού.

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.