Η Ελλάδα είναι κράτος περιορισμένης κυριαρχίας και το ξέρουν όλοι

Του Γιώργου Σαββίδη

Πολύ συχνά εδώ και δεκαετίες, οι Ελληνικές κυβερνήσεις, Πρωθυπουργοί και Υπουργοί, δηλώνουν ότι η Ελλάδα δεν απεμπολεί τα δικαιώματα της και θα τα εξασκήσει όποτε αυτή κρίνει σκόπιμο.

Ωστόσο, παρά τις σαφείς διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (ΔΔΘ), η Ελλάδα δεν προχώρησε σε επέκταση των Χωρικών της Υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια ή, όπου επιβάλλεται, στην μέση γραμμή. Ούτε ολοκλήρωσε τις προ-απαιτούμενες χαρτογραφικές εργασίες. Δεν επεξέτεινε τα Χωρικά της Ύδατα ούτε στα 10 ν.μ., δηλαδή στο όριο του Ελληνικού Εναέριου Χώρου.

Χαρτογραφικές εργασίες απαιτούνται και πριν την συμφωνία με γειτονικά (αντικρυστά) κράτη για χάραξη ορίων Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Ο καθορισμός ΑΟΖ απαιτεί συμφωνία με το απέναντι κράτος, μπορεί όμως μια χώρα να χαράξει τα όρια σύμφωνα με το ΔΔΘ και να καταθέσει τις συντεταγμένες στον ΟΗΕ.

Τα τελευταία 2-3 χρόνια υπάρχει πρόοδος στα θέματα των Ελληνικών θαλασσίων ζωνών. Έγινε επέκταση των Χωρικών Υδάτων στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο και νότια της Πελοποννήσου. Δεν έγινε επέκταση στην περιοχή μεταξύ Κρήτης – Πελοποννήσου, στην Κρήτη και στο Αιγαίο (περιλαμβανομένης της περιοχής του Καστελλόριζου).

Επίσης, έγινε συμφωνία με την Ιταλία για την οριοθέτηση ΑΟΖ και με την Αίγυπτο για οριοθέτηση μέρους της ΑΟΖ. Και στις δύο περιπτώσεις, η Ελλάδα υποχρεώθηκε σε κάποιες παραχωρήσεις, αλλά γενικά οι συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο κρίνονται ως θετικές. Η συμφωνία για οριοθέτηση με την Αλβανία, δεν προχώρησε. Εικάζεται ότι παρενέβη η Τουρκία. Αναμένεται συνυποσχετικό για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.

Δεν έχει γίνει επέκταση των Χωρικών Υδάτων στην Κρήτη και το Αιγαίο. Και δεν έχει γίνει οριοθέτηση ΑΟΖ με την Κύπρο. Τέλος, εκκρεμεί η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Λιβύη και την Τουρκία και η ολοκλήρωση της οριοθέτησης με την Αίγυπτο.

Προηγούμενες Ελληνικές κυβερνήσεις συμφώνησαν σε αποχή από δραστηριότητες στο Αιγαίο. (Βλέπε www.athenian-herald.com ). Οι συμφωνίες αυτές είναι από μόνες τους αποδοχή περιορισμένης κυριαρχίας.

Οι καθημερινές παραβιάσεις του εναέριου χώρου, οι παραβιάσεις ακόμα και των χωρικών υδάτων και οι υπερπτήσεις από Τουρκικά αεροσκάφη, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σκάφη ακτοφυλακής, αντιμετωπίζονται από την πλευρά μας με σταθερότητα. Με αναχαιτίσεις και με μονότονες δηλώσεις: «η Ελλάδα παραμένει ψύχραιμη, βρίσκεται σε ετοιμότητα και δεν παραχωρεί κανένα κυριαρχικό δικαίωμα».

Η πραγματικότητα είναι δυσάρεστη. Οι τρίτες χώρες θεωρούν ότι «κάποιο δίκιο» έχουν οι Τούρκοι. Ή ότι, «μάλλον δεν έχουμε εμείς και τόσο δίκιο», αφού οι παραβιάσεις συνεχίζονται ανελλιπώς 50 (πενήντα) χρόνια. Και αφού έχουμε υπογράψει Μνημόνια αποχής από δραστηριότητες στο Αιγαίο. Επιπλέον, η Ελλάδα, ακόμα και σήμερα, τονίζει ότι δεν θα εμπλακεί σε πόλεμο. Δηλαδή, θεωρεί δεδομένη την αμφισβήτηση και την συνέχιση της αμφισβήτησης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.

Υπενθυμίζουμε ότι το 2015 η Τουρκία κατέρριψε Ρωσικό βομβαρδιστικό γιατί παραβίασε τον Εναέριο Χώρο της Τουρκίας «για 17 (δεκαεπτά) ολόκληρα δευτερόλεπτα». Όλοι γνωρίζουν ότι όταν παραβιάζεις κυριαρχικά δικαιώματα ρισκάρεις πολεμική σύρραξη. Εκτός της περιοχής του Αιγαίου, εσχάτως δε και της περιοχής της Κρήτης.

Οι αναλύσεις των Ελλήνων ειδικών του τύπου «η θαλάσσια περιοχή δυτικά και νοτίως της Κρήτης δεν είναι Αιγαίο άρα δεν περιλαμβάνονται στο Τουρκικό casus belli», είναι μια έμμεση αναγνώριση της αποδοχής περιορισμένης κυριαρχίας στο Αιγαίο. Όπως και η μακροχρόνια μη εξάσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Με αυτά τα δεδομένα, τα ξένα κράτη και οι σύμμαχοι, τηρούν στάση ίσων αποστάσεων. Αφού, λένε, η κατάσταση στο Αιγαίο είναι έτσι διαμορφωμένη από δεκαετίες και αφού έχετε υπογράψει και συμφωνίες, «Ελλάδα και Τουρκία βρείτε τα». Αφήνουν να εννοηθεί ότι είναι αναμενόμενο να κάνει κάποιες υποχωρήσεις και η Ελλάδα.

Είναι γεγονός ότι από το 2020, η Ελλάδα κινείται σταθερά προς την σωστή κατεύθυνση κατοχύρωσης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και ανάκτησης του κύρους της. Το Αιγαίο παραμένει πολύ δύσκολη περίπτωση λόγω των παράνομων διεκδικήσεων και απειλών της Άγκυρας. Η προσπάθεια είναι μακροχρόνια. Τυχόν αναστολή της προσπάθειας ίσως αποβεί καταστροφική.

Δεν υποστηρίζουμε ότι η Ελλάδα πρέπει να προβεί σε ενέργειες που θα προκαλούσαν πολεμική σύρραξη. Αντιθέτως, υποστηρίζουμε ότι η προσπάθεια που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια (διπλωματική, αμυντική, οικονομική, δηλωμένη αποφασιστικότητα), ενισχυόμενη αποτελεί μονόδρομο ειρηνικής εξάσκησης πλήρων κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η Ελλάδα οφείλει όμως να ξεκαθαρίσει ότι η ανοχή έχει όριο. Όχι όριο ανοχής ως προς το εύρος των αμφισβητήσεων της κυριαρχίας της. Όριο χρονικό ως προς την ανοχή οποιασδήποτε αμφισβήτησης ή παραβίασης.

Μια ισχυρή Ελλάδα, μπορεί να αξιοποιήσει τυχόν ευκαιρίες για πλήρη άσκηση κυριαρχίας με οποιονδήποτε πρόσφορο τρόπο, ακόμα και με χρήση στρατιωτικής δύναμης.