Κυκλική Οικονομία
Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την υλοποίηση ενός πλάνου όπου η Κυκλική Οικονομία θα επιτευχθεί. Σκοπός είναι να μειώσει το ποσοστό των απορριμμάτων που καταλήγει στις χωματερές.
Σχεδόν όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας, έχουν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας τόνους πρώτων υλών. Για παράδειγμα, για κάθε έναν φορητό υπολογιστή χρησιμοποιείται ένας τόνος μη επεξεργασμένου μετάλλου, πλαστικού και σιλικόνης.
Με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα η οικονομία το κύριο κίνητρο παραγωγής προϊόντων είναι το κέρδος και το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η παραγωγή ενός αντικειμένου και η χρήση του μέχρι την διάθεσή του στον κάδο απορριμμάτων (cradle to grave ). Η Accenture το 2015 εκτίμησε ότι κέρδος ύψους $4,5 τρις μπορεί να επιτευχθεί δημιουργώντας προϊόντα από πόρους απορριμμάτων (cradle to cradle). Αυτός θεωρείται ότι πρέπει να είναι ο βασικός σκοπός της κυκλικής οικονομίας όπου οι ύλες επαναχρησιμοποιούνται ενώ παράλληλα διατηρούν χαρακτηριστικά υψηλής ποιότητας και μειώνεται η πιθανότητα σπατάλης και δημιουργίας αποβλήτων.
Αλλά πως μπορεί να επιβληθεί η κυκλικότητα των υλικών και της οικονομίας; Μόνο εάν «η σχέση μεταξύ μαζικής παραγωγής και κέρδους σπάσει». Στην Κίνα από το 2018 έχει απαγορευθεί η εισαγωγή πλαστικού, ωθώντας έτσι την βιομηχανία να ανακυκλώνει και να επαναχρησιμοποιεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2020 ανακοίνωσε το πλάνο της για την κυκλική οικονομία ενώ η Χιλή έχει ήδη θέσει στόχους κυκλικής οικονομίας έως το 2040 που θα βοηθήσουν στην δημιουργία παραπάνω από 100,000 θέσεων εργασίας.
Για να γίνει όμως αυτή η μετάβαση, θα πρέπει να αναδιοργανωθεί η βιομηχανία και τα κράτη να είναι έτοιμα να καλύψουν κόστη σχετικά με την αναβάθμιση και απόσυρση μηχανημάτων και υλικών. Μα πάνω απ’ όλα θα πρέπει να μάθουμε πως να διαχωρίζουμε τα υλικά των αντικειμένων ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν με μεγαλύτερη επιτυχία.
Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την υλοποίηση ενός πλάνου όπου η Κυκλική Οικονομία θα επιτευχθεί. Συγκεκριμένα, το Εθνικό Πλάνο Κυκλικής Οικονομίας (National Action Plan on Circular Economy - NAPCE) δημιουργήθηκε το 2018 και συμπεριλαμβάνει βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις προτεραιότητας με σκοπό την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην χώρα. Μέχρι το 2030, η χώρα θα έχει καταφέρει να φτιάξει μία τέτοια οικονομία:
- Εφαρμόζοντας την ιεραρχία των απορριμμάτων (hierarchy of waste)
- Μειώνοντας την παραγωγή απορριμμάτων
- Αυξάνοντας τα ποσοστά ανακύκλωσης
- Ενθαρρύνοντας μεθόδους επαναχρησιμοποίησης υλικών (κυρίως ηλεκτρικών συσκευών).
Τα Εθνικά Πλάνα Διαχείρισης Απορριμμάτων (National Waste Management Plan) και Πρόληψης Παραγωγής Απορριμμάτων (National Strategic Plan for Waste Prevention) έχουν ανανεωθεί μέχρι το 2030 και έχουν υιοθετήσει το νομικό πλαίσιο κυκλικής οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε συνέχεια των Εθνικών Πλάνων έχουν προταθεί και τεθεί σε λειτουργιά 13 περιφερειακά προγράμματα. Ο σκοπός είναι να μπορέσει η Ελλάδα να μειώσει το ποσοστό των απορριμμάτων που καταλήγει στις χωματερές (80% το 2017).
Η χώρα είναι αποφασισμένη να ενθαρρύνει την αειφόρο ανάπτυξη μέσω της κυκλικής οικονομίας. Άλλες δράσεις που θα λάβει είναι:
- Να θέσει ξεκάθαρα κριτήρια κυκλικής οικονομίας για τις δημόσιες συμβάσεις μέσω διαφόρων κινήτρων όπως να ενθαρρύνει την αγορά μεταχειρισμένων υλικών και αντικειμένων
- Να προωθήσει την συγχώνευση και συμβίωση εταιριών με σκοπό την υποστήριξη της κυκλικής επιχειρηματικότητας, περιβαλλοντικής βιομηχανίας, και ψηφιακού μετασχηματισμού.
Πέρα από το προφανές θετικό προτέρημα των πλάνων που είναι η σημαντική μείωση των απορριμμάτων, υπάρχουν και άλλα πλεονεκτήματα και συνδέονται με τους Βιώσιμους Στόχους Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals - SDGs). Συγκεκριμένα το σχέδιο κυκλικής οικονομίας θα εκπληρώσει τους εξής στόχους:
- Στόχος 12: Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
- Στόχος 9: Βιομηχανία Καινοτομία και Υποδομές
- Στόχος 7: Φτηνή και καθαρή ενέργεια
- Στόχος 13: Δράση για το κλίμα
- Στόχος 15: Ζωή στην στεριά
- Στόχος 17: Συνεργασία για τους στόχους.
Σχόλια ()