Όπως πάμε, ο πλανήτης θα καταστραφεί

Του Γιώργου Σαββίδη

Εκπρόσωποι 190 χωρών μεταξύ των οποίων 90 αρχηγοί κρατών, συμμετείχαν στην Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP27, που έγινε στις 6-18 Νοεμβρίου 2022, στην Αίγυπτο. Άλλη μια φορά, το αποτέλεσμα ήταν χαμηλότερο των προσδοκιών.

Παρά τις συνεχιζόμενες αποδείξεις καταστροφών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, η ανθρωπότητα δεν μπορεί να συμφωνήσει σε μέτρα που θα φρενάρουν την πορεία προς την καταστροφή.

Οι πλούσιες χώρες αρνούνται να αναλάβουν μεγαλύτερο κόστος και οι πτωχότερες αρνούνται να συμφωνήσουν σε ισότιμη συμμετοχή στο κόστος. Αναρωτιέμαι, με την επιταχυνόμενη καταστροφή, πως προστατεύουν τον πλούτο τους οι αναπτυγμένοι και πως ξεφεύγουν από την φτώχεια τους οι μη αναπτυσσόμενοι; Προφανώς, δεν κερδίζει κανένας. Μια εξήγηση είναι ο κανόνας της ζούγκλας: αρπάζεις ότι μπορείς σε βάρος του άλλου. Μια άλλη είναι ότι οι πολιτικοί εκτιμούν ότι η μεγάλη καταστροφή δεν θα επέλθει ενώ βρίσκονται στην εξουσία. Μια τρίτη ότι οι κυβερνώντες είναι ανεπαρκείς. Μια τέταρτη, ότι οι κάτοικοι του πλανήτη δεν έχουν αντιληφθεί πλήρως τον κίνδυνο, αλλιώς οι πολιτικοί θα είχαν πιεστεί και θα λάμβαναν τις σωστές αποφάσεις.

Υπάρχει και μια άλλη εξήγηση. Τα μέτρα περιορισμού της χρήσης ορυκτών καυσίμων είναι πολύπλοκα, ακριβά και προκαλούν αντίρροπες αντιδράσεις. Η κυρίως συζήτηση γίνεται για την χρηματοδότηση αυτού του περιορισμού και την κατανομή του κόστους μεταξύ των κρατών. Στην συζήτηση εμπλέκονται και τα συμφέροντα των παραγωγών χωρών, των παραγωγών εταιρειών, των βιομηχανιών, των μεταφορών, των εργαζομένων στην εξόρυξη, των εργαζομένων στην ενεργοβόρο βιομηχανία και τις μεταφορές κ.ά.

Υπάρχουν και άλλοι τρόποι να επιτευχθούν οι στόχοι. Τα κράτη, ιδιαίτερα τα πλούσια, μπορούν να ενισχύσουν πολύ περισσότερο τις επενδύσεις σε ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Η ενίσχυση να γίνει ταυτόχρονα με τρεις τρόπους: (α) σημαντική οικονομική ενίσχυση για ελαχιστοποίηση του κόστους της επένδυσης, (β) δωρεάν σύνδεση με τα υπάρχοντα δίκτυα και (γ) απλοποίηση της αδειοδότησης. Ειδικά για χρήστες όπως κατοικίες, γραφεία, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, καταστήματα, βιοτεχνίες, αποθήκες και παρεμφερή, η επιδότηση να καλύπτει έως και 75% του κόστους εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων συσσωρευτών.

Ο ρυθμός παραγωγής από ενέργειας από ΑΠΕ μπορεί και πρέπει να διπλασιαστεί άμεσα. Με χαμηλό κόστος και ευκολία εγκατάστασης, οι ΑΠΕ θα καλύψουν γρήγορα σημαντικές ενεργειακές ανάγκες και θα τείνουν να υποκαταστήσουν πλήρως τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

Η μετάβαση των μέσων μεταφοράς σε ΑΠΕ είναι περισσότερο χρονοβόρα. Η προσπάθεια μπορεί να ενισχυθεί με δημιουργία αντικινήτρων. Το πλέον αποτελεσματικό αντικίνητρο είναι η κάθετη αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα κίνησης. Έτσι, θα ενισχυθούν οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων και συνεπακολούθως θα χρηματοδοτηθεί περαιτέρω έρευνα και επενδύσεις για ηλεκτρικούς κινητήρες, φορτιστές και συσσωρευτές.

Ο τομέας στον οποίο η πρόοδος δεν είναι καθόλου ικανοποιητική, είναι η συμπεριφορά των πολιτών. Ιδιαίτερα των μεσαίων και πλουσίων τάξεων. Σε όλες τις χώρες, οι μεσαίοι και οι πλούσιοι καταναλώνουν δυσανάλογα περισσότερα από τα χαμηλά εισοδήματα και τους πτωχούς. Οι μεσαίοι και οι πλούσιοι, παρότι καλύτερα ενημερωμένοι, δεν έχουν τροποποιήσει επί της ουσίας την καταναλωτική τους συμπεριφορά. Σε αυτούς περιλαμβάνονται σίγουρα και οι πολιτικές ηγεσίες.

Η συμπεριφορά των πλουσίων και των πολιτικών ηγεσιών είναι υποκριτική. Οι αρχηγοί κρατών, εκτός από τα ιδιωτικά αεροπλάνα, συνοδεύονται και από πολυπληθείς κουστωδίες και αυτοκίνητα, ακόμα και όταν συμμετέχουν σε διασκέψεις για την Κλιματική Αλλαγή. Οι περισσότερες μεγάλες τράπεζες χρηματοδοτούν με «πράσινα κριτήρια», αλλά τα στελέχη τους δεν έχουν ουσιαστικά περιορισμούς στα ταξίδια. Κρατικά στελέχη σε υψηλές θέσεις, αλλά και νομοθέτες, επίσης ταξιδεύουν με μεγάλες συνοδείες και περισσότερο απ’ ότι είναι αναγκαίο. Η δυνατότητα εργασίας από το σπίτι, μια εμπειρία που αποκτήθηκε με κόπο και κόστος στην πανδημία, ελάχιστα αξιοποιείται από κρατικές υπηρεσίες ή μεγάλες εταιρείες.

Οι πολύ πλούσιοι ταξιδεύουν με ιδιωτικά αεροπλάνα. Η μεσαία τάξη και οι πλούσιοι πετούν εκατομμύρια τόνους τροφίμων, αγοράζουν ακόμα περισσότερα ρούχα, κάνουν ακόμα περισσότερα ταξίδια, καταναλώνουν ακόμα περισσότερο απ’ όλα.

Ο πλανήτης δεν θα σωθεί όσο αυτοί που καταναλώνουν τα πολλά, περιμένουν άλλοι να μειώσουν την κατανάλωση τους, ενώ οι ίδιοι να περιορίζονται σε δηλώσεις υπέρ της βιωσιμότητας. Και όσο τα κράτη ανταγωνίζονται μεταξύ τους προσπαθώντας να αποφύγουν το κόστος.

Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Athenian Herald  εκφράζουν τους συγγραφείς τους. Η Athenian Herald δεν φέρει καμία ευθύνη για τις απόψεις που εκφράζονται μέσω της ιστοσελίδας.